26
24
36
9
30
43
52
10
74
53
91
10
70
58
91
19
Coradomat
Graphomat
Gerber (snel)
Gerber (langzaam)
De waarden zijn in microns uitgedrukt aR
a2xR o2yR. ~aw is de schatting van de stan
daardafwijking in de uitpassing met de Haag-
Streit-coördinatograaf, berekend uit de waar
nemingen in ieder coördinatennet.
aR is de schatting van de standaardafwijking
in de ligging van het punt. Zelfs bij de Gerber,
waarbij aR 91 micron, blijft deze waarde
nog onder 0,1 mm, de nauwkeurigheid, die in
de landmeetkunde in het algemeen wordt ge-
eist.
De gevonden waarden zijn niet volledig toe te
schrijven aan fouten van de onderzochte ma
chines. Zij zijn beïnvloed door:
a. fouten van de waarnemer bij het instellen
en aflezen m.b.v. de Haag-Streit-coördi-
natograaf; een schatting van deze fout is
a„., die ongeveer 10 micron groot is.
b. fouten ontstaan door temperatuurschom
melingen tijdens de uitpassing. Daardoor
kan waarschijnlijk de grote waarde van ow
in het vierde geval worden verklaard, daar
zich bij de uitpassing een verloop van meer
dan 2 graden Celsius voordeed.
c. fouten door werking van de tekeningdra
ger; de metingen zijn zo snel mogelijk ver
richt, waardoor deze invloed gering kan
worden geacht.
d. persoonlijke fouten van de waarnemer.
2.2.4. Daar de relatieve nauwkeurigheid, de
nauwkeurigheid in de afstand tussen twee
punten, in de landmeetkunde de belangrijkste
waardemeter is bij de beoordeling van een fi
guratie is aan dit onderdeel veel aandacht be
steed.
Uit het onderzoek dat wij hebben verricht zijn
wel enige conclusies te trekken, die o.a. doen
vermoeden dat het aanbeveling verdient een
dergelijk onderzoek nog eens op een iets andere
wijze te verrichten (zie 3.0).
Het was de bedoeling om behalve de drie eer
der genoemde apparaten nog een aantal andere
bij het onderzoek te betrekken. Aan de con
structeurs van Zeiss-Jena, Aristo en aan Con-
traves zonden wij de gegevens, die voor de
andere apparatuur waren gebruikt. Slechts
Contraves zond ons een kaartering van de zes
figuraties, vervaardigd met de Coragraph op
Pagrapapier (een soort correctostaatpapier).
Aldus hadden wij de beschikking over 6 ver
gelijkingsobjecten, nl. de kaarteringen van de
Coradomat, de Gerber 622 (2 maal, langzaam
en snel), de Graphomat (2 maal, langzaam en
snel) en de Coragraph.
Ter toelichting diene dat de Graphomat waar
mee de kaartering op normale snelheid is ver
richt, die van het Kadaster is; die welke voor
dit onderzoek met een kleinere snelheid werk
te is van de firma Hagen.
Het is duidelijk dat in het algemeen bij een
snelheid van bijv. 10 mm per sec. en een stap
van 0,06 mm onnauwkeuriger zal worden ge
werkt dan bij een lagere snelheid van bijv.
5 mm per sec. en een stap van 0,03 mm. Een
kleine stap geeft het besturingsapparaat de
mogelijkheid over een kleinere afstand te cor
rigeren. Het lijnstukje is dan nl. maar 0,03
mm lang en de volgende 0,03 mm kan weer in
de verbeterde richting worden bestuurd.
Wat voor het tekenen van een lijn geldt, geldt
eveneens voor de kaartering der punten. Deze
punten zijn bij de fe^ewautomaten op dezelfde
wijze ontstaan als bij het tekenen van de lijnen
in de figuratie. Alleen was de stift bij het
„tekenen" opgeheven en werd zij neergelaten
bij het eindpunt van de lijn.
De kaartering van de zes puntenvelden (figu
raties) geschiedde direct nadat het ruitennet
was aangebracht. De puntenvelden, bestaande
uit 40 punten, werden op verschillende plaat
sen op het plan gekaarteerd, waarbij de volg
orde waarin de punten werden gekaarteerd
steeds dezelfde was.
De invoer van de coördinaten is in honderdste
millimeters gegeven. Voor de uitpassing van de
gekaarteerde punten is gebruik gemaakt van
de Nistri-Stereo-comparator van het I.T.C.,
waarmee duizendste millimeters (microns)
kunnen worden afgelezen. De schatting van de
standaardafwijking in het instellen van het
punt en het aflezen (de coördinaten worden
automatisch geregistreerd) bedraagt 2 a 3 mi
cron, een te verwaarlozen waarde.
Omdat het bereik van de comparator een op
pervlak van 23 X 23 cm heeft zijn de plans in
stukken geknipt. De afmetingen van de figura
tie zijn ongeveer 20 bij 20 cm.
De met de Nistri gemeten coördinaten werden
aangesloten op de gegeven coördinaten. De
verschillen tussen de getransformeerde Nistri-
coördinaten en de gegeven coördinaten zijn
berekend. Voor de berekening van de transfor
matieformule is op alle (40) punten gelijk
vormig aangesloten.
57
°xR
ayR
aR
