in twee groepen gesplitst, nl. in vectoren dlx
voor die vectoren dl, die behoren bij punten
waarheen de tekenkop zich bij benadering in
de x-richting bewoog, en in vectoren dly, zijn
de de vectoren dl, behorende bij punten waar
heen de tekenkop zich ongeveer in de y-rich-
ting had verplaatst. In de groep histogrammen
behorende bij de Coradomat en de Graphomat,
zijn dlx en dlu getekend (fig. 10). Voor de mid-
waarde van dlx voor de Coradomat, dus voor
het geval dat de opeenvolgende punten in de
richting van de x-as liggen, is een waarde van
14 micron berekend, d.w.z. de tekenkop is
iets te laat gestopt. Uit de midwaarde van
dl„ +18,16 kan men concluderen, dat de
tekenkop te vroeg is gestopt. Voor de Grapho
mat (langzaam) ziet men uit de midwaarden
dat zich daar het omgekeerde heeft voorge
daan.
In de tabel ziet men dat ook de dz op dezelf
de manier is gesplitst in een groep dz^ en dz,y.
Alleen voor de Graphomat bleken hier mid
waarden afwijkend van nul op te treden.
Uit de histogrammen van de Gerber (lang
zaam en snel) (fig. 11) blijkt dat
1. de nauwkeurigheid in beide gevallen gelijk
is;
2. de midwaarden d/.r en dl„ beide positief
zijn (de tekenkop is in het algemeen te
vroeg gestopt);
3. de invloeden van de x- en y-richting gelijk
zijn: immers de berekende midwaarden
van dlx en dl„ zijn gelijk (zie tabel).
De histogrammen en de berekende standaard
afwijkingen voor de Coragraph spreken voor
zichzelf. De spreiding in de verdeling is ge
ring. Ook kan worden geconcludeerd dat de
invloeden in de x- en y-richting gelijk zijn.
Voor-de grootte der verschillende standaard
afwijkingen wordt verwezen naar de tabel.
Tenslotte is de relatieve ligging van 2 punten
t.o.v. elkaar nagegaan. Hiervan wordt een in
druk gegeven in de laatste kolommen van de
tabel. Hierbij is L de afstand tussen twee
punten.
T (X, - X.)*
Voor aiL 2--£2a2x
Voor een lengte L gelegen in een richting
y-as (kaarthoek van L 0 gr) geldt dat
X2—Xl 0 en (Yo—Y.Y L2 of:
b2i0 2d2y of olo=OyV2
Ligt het lijnstuk L in een richting x-as
(kaarthoek van L 100 gr) dan geldt dat
%oo °^2
Maakt het lijnstuk L een richting van 50 gra
den met de y-as dan is
°lso Vo2x a2y
Deze waarden gelden alleen voor een lengte
L, gelegen tussen 2 punten, die tot dezelfde
figuratie behoren; d.w.z. met een nominale af
stand van ongeveer 25 cm op de kaart. De
waarden zijn niet groter dan 54 micron of
0,054 mm.
3.0 Conclusies en nabeschouwing
In het algemeen kan worden gesteld, dat de
onderzochte machines voldoen aan de eisen
van nauwkeurigheid die in de landmeetkunde
aan de kaartering worden gesteld. Zelfs de
grootste berekende waarde van de standaard
afwijking in de afstand tussen twee punten
van 54 micron (0,054 mm), bepaald voor ma
chines die reeds langdurig in werking zijn, vol
doet aan de eisen die de praktijk vraagt. De
waarden lopen voor de verschillende typen
wel uiteen en ook leiden zij, zoals vooral blijkt
uit de tabel voor de midwaarde, enz., tot van
elkaar afwijkende motiveringen voor de ge
vonden afwijkingen.
We zien dat het hier gaat om zeer kleine af
metingen, zodat men slechts met grote voor
zichtigheid conclusies mag trekken.
Bij de vergelijking moet niet uit het oog wor
den verloren, dat de Coradomat al vele jaren
een grote produktie heeft geleverd; dat even
eens de kadastrale en de Hagen-Graphomat al
langere tijd in produktie zijn. Hetzelfde geldt
voor de Gerber.
Zonder ook maar iets af te doen aan de resul
taten van de Coragraph moet toch worden op
gemerkt dat de kaartering is verricht op een
machine die zich nog in de fabriek bevond.
Deze omstandigheid heeft de resultaten zeker
gunstig beïnvloed.
Bij de aanschaffing van een tekenmachine zul
len, gezien de voldoende resultaten van alle,
doorslaggevend zijn: de prijs, de onderhouds
kosten, de service, de mogelijkheid tot aanpas
sing bij de apparatuur die men reeds bezit.
In het begin is opgemerkt dat dit onderzoek
aanleiding geeft om een aansluitend onderzoek
te verrichten. Eén van de bezwaren in het ver
richte werk is de vorm van de figuratie, die
61
