raat komen. Het formaat is 55 X 75 cm. Een
rol papier is voldoende voor 4000 kaarten,
dus voor twee uur produktie (fig. 14).
Maar wij zouden onze gedachten laten gaan
over kleinere oplagen en ook daarvoor kun
nen we bij de elektrofotografie terecht.
Remak Elektrograph
Bij dit Australische procédé wordt gebruik
gemaakt van de directe methode. Het wordt
gepropageerd voor het maken van de kleuren-
proeven van positieve films, voordat hiervan
de offsetplaten worden vervaardigd. De werk
wijze is als volgt:
Een vel zinkoxydepapier wordt in het vacuüm-
raam (zie fig. 15) gelegd en over het gehele
oppervlak van een negatieve elektrostatische
lading voorzien. Een positieve film wordt op
het papier gelegd en belicht. Het licht dat door
de heldere delen van de film valt, doet de
lading wegvloeien. Er blijft dus een onzicht
baar, een latent elektrostatisch beeld op het
papier over, dat volkomen overeenkomt met
het beeld op de film. Door nu het papier te
dompelen in een pigmentbad van tegengestelde
lading, wordt het latente beeld zichtbaar ge
maakt. De kleurstofdeeltjes worden nl. aange
trokken door de nog aanwezige elektrostati
sche lading, zodat er een afdruk in deze kleur
ontstaat, die overeenkomt met het origineel.
Na het drogen van het papier kunnen na el
kaar de gewenste kleuren aangebracht worden.
Deze werkwijze leent zich zeer goed voor
kaartwerk. De kleurkeuze is zeer groot, er zijn
namelijk 40 toners leverbaar.
De werkwijze is in feite iets omslachtiger dan
zoeven geschetst. Schematisch bezien is de
volgorde: opladen, positief opleggen, vacuüm
zuigen, belichten, voorweken, kleurbad, le
spoelbad, 2e spoelbad, droogbad. Na het aan
brengen van alle kleuren: fixatief.
De hele cyclus van opladen tot en met het
droogbad duurt 6 a 7 minuten per kleur. Na
het droogbad wordt het vel papier in een
droogkast gehangen, zodat met het volgende
exemplaar kan worden doorgegaan. Op deze
wijze is het mogelijk 40 a 50 kleuren per dag
aan te brengen, of met andere woorden tien
kaarten met vier kleuren.
Daar dit Remak procédé zo flexibel is, lijkt
het mij wel nuttig, de kosten wat nader te
beschouwen. Basiskosten zijn: het vel zink
oxydepapier, de fixatief spray en een extra
spoelbad. Voor het formaat 30ï X 38 cm (of
afgerond 30 X 40 cm) bedragen deze kosten
6,25. De kosten per kleurbad inclusief de
andere baden zijn 11,50, ongeacht het
aantal vellen papier, dat er in behandeld
wordt. Deze kosten zijn derhalve variabel. Bij
het verwerken van deze getallen in een tabel
komen wij tot de volgende afgeronde bedra
gen:
4 kleuren 5 kleuren 6 kleuren
1
kaart
52,50
64,00
75,50
2
kaarten
29,50
35,00
41,00
3
21,50
25,50
29,50
4
18,00
21,00
23,50
5
15,50
18,00
20,00
6
14,00
16,00
18,00
7
13,00
14,50
16,00
8
12,00
13,50
15,00
9
11,50
12,50
14,00
10
11,00
12,00
13,00
11
10,50
11,50
12,50
12
10,00
11,00
12,00
(In een grafiek uitgedrukt, geven deze getallen
het beeld van fig. 16.)
De kleurbaden zijn in gerede toestand slechts
10 uur houdbaar, zodat er dus zoveel moge
lijk gebruik van gemaakt dient te worden. Een
praktijkgemiddelde is het reeds genoemde aan
tal van 10 a 12 kopieën in 4 kleuren. Bij 10
kopieën is de prijs per cm2 bijna 1 cent, zodat
de kostprijs voor andere afmetingen ongeveer
afgeleid kan worden. Het grootste formaat is
76 X 107 cm. Met nadruk wil ik er nog op
wijzen, dat de genoemde getallen kostprijzen
zijn van het materiaal, dus zonder arbeidsloon,
afschrijving en onderhoud, stroomverbruik e.d.
Een ander belangrijk punt is de maatvastheid.
Het elektrographpapier is een kunstdrukpa
pier, aan één zijde voorzien van een witte laag
109
Fig. 15. Remak elektrograph
JJ
>5
5 J
5 J
JJ
