scheef getrokken worden, omdat dan een on
gelijkmatige spanning ontstaat. Er zijn echter
zelfspanramen te koop, zodat dit probleem uit
de weg geruimd is. Daar deze ramen nogal
prijzig zijn, is een andere oplossing gevonden
in een aparte opspaninrichting (fig. 11). Hier
van de papiervezels in. Het raam wordt op
een vel papier gelegd, er wordt inkt in het
raam gebracht en met een rakel (fig. 12) over
op wordt dus het gaas gespannen. Vervolgens
wordt hierop het raam geplaatst en wordt het
gaas er opgelijmd, met doorhardende lijm,
droogtijd ca. 1 uur. Het gaas wordt daarna
met caustic soda, vim of polijstpoeder vetvrij
gemaakt.
Het gaas kan lichtgevoelig gemaakt worden
met een kopieerlaag, doch tegenwoordig wor
den er speciale films voor geleverd, o.a. Five
Star fotofilm. Deze film wordt met de origi
nele positieffilm in een vacuümraam belicht,
belichtingstijd 3 tot 6 minuten, vervolgens ver
hard in waterstofperoxyde (1 min.) en daarna
goed gespoeld of met een douche afgespoten
met water van bij voorkeur ca. 30° C. De
film wordt vochtig op tafel gelegd, het raam
erop gedrukt, het gaas aangerold en het over
tollige water afgenomen met filtreerpapier.
De zeef is klaar, d.w.z. alle plaatsen, die de
verf moeten doorlaten, zijn open; de rest van
de zeef is afgedekt, zodat daar geen verf door
kan. De zeef is te vergelijken met een stencil,
waarbij de fijne details, zoals de middenplekjes
van e-tjes, a-tjes en o-tjes door de ragfijne ve
zeltjes van het zijdepapier worden vastgehou
den. De draden van het gaas nemen de plaats
het gaas gestreken. Dit gebeurt vel voor vel
tot het benodigde aantal bereikt is. De vellen
worden in een droogrek gelegd, waarna de vol
gende kleur op gelijke wijze aangebracht kan
worden. Ofschoon dit geschetste handwerk
nog vaak wordt toegepast, o.a. door artisten,
worden voor grotere oplagen machines ge
bruikt. Men kent semi- en volautomaten en
zelfs een zogenaamde zeefdrukstraat, die be
staat uit een toevoer- en aanlegapparaat voor
het papier, de drukmachine met automatische
rakel, uitlegapparaat en drooginrichting (fig.
13).
Wanneer we nu even teruggaan naar het idee
van de voorgedrukte basiskaart, dan kunnen
we per gewenste soort informatie een raam
maken en met een eenvoudige aanleg voor het
105
Fig. 10. Zeefdrukraam
Fig. 11. Opspaninrichting
Fig. 12. Zeefdrukrakel
Fig. 13. Zeefdrukapparaat
