merk Helvetia, juiste maat bij 20° C (voor het
ijken van een meetband zou men zich kunnen
wenden tot de landmeetkundige dienst van
het Kadaster van het district).
Zes ijzeren buizen met doppen in betonblok
ken. (Constructie van de blokken: afgeplatte
piramide met zijvlakken en bovenvlak circa
30 bij 30 cm. De holle ijzeren buis is ingegoten
en steekt 5 cm boven het blok uit. In de ijze
ren buis past een langere opzetpijp die boven
het maaiveld uitsteekt en verwijderd kan
worden. De blokken worden circa 30 cm on
der het maaiveld ingegraven.)
Een thermometer (bimetaal).
Een tabel voor het uitzetten van de hoofd-
maten bij temperaturen lager dan 20° C (band
krimpt, de maten worden iets groter uitge
zet).
Opzet van de meting
Aan de hand van de ontwerpkaart op schaal
1 200 is een eenvoudige werkwijze voor het
uitzetten bedacht. De volgende punten zijn
daarbij in acht genomen:
1. Wijze van meten aanpassen aan de ge
stelde nauwkeurigheid.
2. Alle uit te zetten hoofdpunten (tangent-
punten van de overgang van rechtstanden
naar korfboog) verklikken op beschermde pi
ketten buiten het werk (spijkers).
3. De vier hoofdpunten zelf markeren door
eerst een ijzeren buis de grond in te slaan,
daarin een piket met spijker te plaatsen en het
geheel te beschermen.
Voorafgaande haancontrole
Om een inzicht te krijgen in de bestaande toe
stand is voorafgaande baancontrole noodza
kelijk.
Daartoe zijn van te voren de hoofdmaten
opgemeten zodat reeds een indruk werd ver
kregen van de afwijkingen met het oude
ontwerp waarvan een matenschets bewaard is
gebleven.
De baan Rozenoord had een ontoelaatbare af
wijking (circa 40 cm/400 m 0,1
Omtrekherekening van de binnenbetonrand
Volgens het wedstrijdreglement van de KNAU
zal een baan van onder meer dit type 400 m
moeten zijn, gemeten op de lijn 30 cm buiten
de binnenbetonrand. Om vast te stellen of de
baan daaraan voldoet, kan men gebruik maken
van de gemeten omtrek bij de baancontrole
verkregen en die vergelijken met de exacte
waarde. Deze kan men als volgt vinden.
Toename van de lengte van de rechtstanden
door evenwijdige verschuiving is 0. Toename
van de omtrek van de cirkelboogstukken door
evenwijdige verschuiving van 30 cm geeft bij
de korfboogbaan:
2 X [1/6 X 2n{(Rx 30)—^}]
4 X [1/6 X 2ji{(R-2 30)—Ra}]
De waarden Rx en R., hebben in deze formule
geen betekenis. Uitwerking geeft 0,6n m
1,88496 m (wat hetzelfde is als de omtrek van
een cirkel met een straal van 30 cm).
De exacte omtrek van de binnenbetonrand
zou dus moeten zijn 400 m1,88496 m
398,115 m (afgerond).
Vormgeving van atletiekbanen
De vormgeving van atletiekbanen is een „zeer
boeiende bezigheid" zoals de brochure van
Stabilo-W Atletiekbanen in één van haar
hoofdstukken uiteenzet. Men bespreekt in dit
boekwerkje weliswaar de aanleg van nieuwe
sportvelden, de maatstaven die men thans aan
legt kunnen vroegere opvattingen achterhaald
hebben. Het zou te ver voeren in dit artikel
een uiteenzetting te geven van de wijze waar
op een ringbaan ontworpen zou kunnen wor
den. Veel informatie daarover biedt het leer
boek „Laufbahnen" van H. Emerich.
Voor allen die betrokken zijn bij de uitvoering
op het terrein van een ontwerp is niet zozeer
de schaal van de tekening alswel de volledig
heid en de duidelijkheid van de gewenste ma
ten van betekenis.
Het verdient aanbeveling, ook in verband met
het cijfermateriaal voor de loopafstanden, in
de toekomst een beperkt aantal genormaliseer
de sintelbanen te ontwerpen voor wat betreft
de afmetingen en de vorm.
Theodoliet
De landmeter gebruikt een theodoliet voor het
uitzetten van hoeken en het verklikken van
de hoofdpunten. Het is zaak dat ook de aan
nemer en/of opzichter werken met een theo
doliet voor het richten van de banden en het
herstellen van een verloren geraakt spijker-
merk vanuit de verklikkers.
De meting
Beschouwen we de tekening. Om de binnen
betonrand met de gewenste nauwkeurigheid
133
