In de handel bestaat er bijna redelijkerwijs een
niet-juiste voorstelling van de zaak. Wanneer
men b.v. lang in een huurhuis heeft gewoond,
dan weet men nauwkeurig wat er aan man
keert. Wanneer men nu gaat verhuizen en er
komt een jong stel, dat de woning wil inhuren,
dan wordt een opsomming van al deze gebre
ken met één handgebaar afgedaan: het is dan
duidelijk, dat beide partijen een verschillend
object in gedachten hebben.
Een voorbeeld van een dwalingsberoep, ex
1358 B.W., handelt over de aanwezigheid van
spouwmuren in een huis. Dit beroep werd ge
acht de zelfstandigheid der zaak te betref
fen: t.w. het droog zijn van het huis in verband
met huurders reumatiek.
De uitlegging van overeenkomsten geschiedt
dan ook naar goede trouw, gebruik, gewoonte.
De beginselen van interpretatie zijn gramma
ticale, logische, systematische, historische, ana
logische, redenering a contrario, a fortiori.
De akte
De akte is de formalisering van de overeen
komst. Het B.W. behandelt de akte onder het
hoofdstuk „Van Schriftelijk Bewijs". De akte
is een geschrift gemaakt om tot bewijs te die
nen. Een authentieke akte levert tussen par
tijen en hun erfgenamen en rechtverkrijgenden
een volledig bewijs op hetgeen daarin ver
meld staat (1907 B.W.). Hij moet daartoe on
dertekend zijn.
De wil tot overdracht behoudt de koper tot
het ogenblik, waarop hij de akte tekent. Door
de handtekening wordt de akte rechtsgeldig.
Het wordt dan een titel, een feit dat tot leve
ring verplicht. Door deze akte verkrijgt men
persoonlijk recht op levering, terwijl de ander
een obligatoire verplichting tot levering heeft.
Primitieve aktes zijn opgemaakt in de ik
vorm:
„Ik, genaamd A, uit het gehucht S. heb in
derdaad verkocht mijn eigen ontgonnen sawah
groot 2 bouws gelegen ten n.w. van het ge
hucht S. Ik heb ze verkocht voor 80 zilver.
Ze is gekocht door de persoon genaamd B,
godsdienstbeambte der dessa P. De overeen
komst is, dat de verkoop voor altijd is ge
schied" (inlandse akte d.d. 1879).
Onze aktes zijn alle opgemaakt in de bekende
vorm:
Voor mij D. Notaris te E. verscheen
A., die verklaarde te verkopen en definitief af
stand te doen van
B., die verklaarde te kopen en in eigendom aan
te nemen het goed C. voor de somma van
ingaand onmiddellijk.
De levering
De overeenkomst wordt gesloten om opgehe
ven te worden. Deze opheffing geschiedt in de
levering. De gemeenschappelijke wil verdwijnt
dan door zich te realiseren. Teneinde te voor
komen, dat de contractanten bij een overeen
komst tot ten eeuwige dagen partijen ten op
zichte van elkaar zouden blijven is de tussen
komst van een bovenpartijdige instantie, als
het Kadaster gewenst. De verbonden wil be
reikt bij de overschrijving ten Kadaster zijn
point of no return. Willen de partijen de koop
alsnog ongedaan maken dan moet het goed
teruggekocht worden.
Onze wet huldigt in betrekking tot de eigen-
domsverkrijging door levering, tenzij misschien
t.a.v. cessie, de causale leer (Rechtbank Arn
hem 12 juni 1933). Het causale stelsel houdt
in, dat de overdracht staat en valt met de
titel. Uitdrukkelijk zegt art. 671 B W., dat de
levering geschiedt door de overschrijving van
de akte, dit is een geschrift door en met mede
werking van beide partijen opgemaakt. Een
vonnis, waarbij iemand wordt veroordeeld on
roerend goed te leveren is dus geen causa voor
levering. Zelfs overschrijving kan geweigerd
worden. De rechter mist de bevoegdheid de
hypotheekbewaarder te gelasten het vonnis in
de registers over te schrijven, ook wanneer die
overschrijving niet wordt gevorderd teneinde
de eigendom van het goed te doen overgaan,
doch enkel ter waarschuwing van andere aspi
rantkopers (Rechtbank Haarlem 29 juli 1941).
De Hoge Raad besliste in 1899, dat noch in
art. 671 B.W. noch in enig ander wetsartikel
de rechter de bevoegdheid is verleend zijn von
nis te doen strekken tot akte.
Een recentere uitspraak luidt: Eiser kan bij on
wil van gedaagde om aan veroordeling tot
levering te voldoen het vonnis in plaats van de
koopakte ten hypotheekkantore doen over
schrijven. De Hypotheekbewaarder kan over
schrijving niet weigeren, maar mag anderzijds
de overboeking niet doen plaats vinden. Dit
zou strijden met art. 639 B.W., dat zegt, dat
levering moet plaats vinden tengevolge van een
rechtstitel van eigendomsovergang, afkomstig
van degene die gerechtigd was over de eigen
dom te beschikken.
Wanneer A aan B gronden verkoopt welke in
166
