Hij kent geen introspectie of intuïtie om over
de te verwerven kennis bespiegelingen te hou
den, maar hiervoor zijn er auteurs op de we
reld. Doelstelling moet zijn het verkrijgen van
normatieve gegevens. Fenomenen beschrijven,
ordenen, voorstellen en taalkundig formuleren
is tevens verantwoorden (de zaak onder woor
den brengen). Kennen is niet alleen noemen
maar door het weten verandert het voorwerp
van het weten. Sociologie van het weten! Het
gekende is steeds heel wat meer complex dan
het gegeven (Gurvitch). Iets beschrijven is
zichzelf beschrijven (de Rougemont). Du
gleichst dem Geist den du begreifst (Goethe).
Het ordelievende kadaster lijkt dus op de in
dividuele eigenaar die eveneens zijn goed met
grote zorg omringt.
In het algemeen vervormt onze aandacht dat
gene waarop deze zich richt, zich beelden
snijdend naar eigen gelijkenis; ongeveer zoals
het schilderij van een Afrikaanse neger dat aan
Queen Elisabeth negride trekken verleende.
Percelen zijn empirische constructies van het
kadaster. Slechts voor percelen op verouderde
kaarten is het zo dat het kadaster geen vor
men van het object ontvangt maar ze daaraan
geeft. Bij grondkwesties moet telkens subtiel
worden afgewogen wat reproduceerbaar is en
wat als nieuw produkt moet worden opgeno
men. Met vrucht hanteert men dan zijn evi-
dentiegeuoe/. Hoewel de taakstelling van ons
technisch apparaat a-moreel is, is er dus niet
aan gevoelens te ontkomen.
Een mentale transcriptie van het terrein in
kaarten en registers bewerkstelligt de overgang
van natuur- in geesteswetenschap. Het intel
lect heeft socialiserende en spatialiserende
functie zegt Bergson. 1. Logicisering betekent
socialisering. 2. spatialisering: het intellect
denkt spontaan in ruimtelijk gespatieerde ka
ders; het handelen moet de materie hanteren:
l'intelligence porte en elle, sous forme de lo-
gique naturelle, un géometrisme latent qui se
dégage au fur et a mesure qu'elle pénètre da-
vantage dans l'intimité de la matière inerte".
Men moet met de registers kunnen werken.
Waarheid is een handeling (het Spaanse stie-
renvechten geschiedt in het „uur van de waar
heid").
In de praktijk zijn de kaarten en leggers geen
deficiënte analogia metaphorica, maar het
recht, nagebootst in conventionele tekens, dekt
het leven.
De staatstaak
The whole duty of government is to prevent
crime and to preserve contracts (Lord Mel
bourne). Het kadaster doet beide. Op art. 333
Wetboek van Strafrecht, luidend: „Hij die,
met het oogmerk om zich of een ander weder
rechtelijk te bevoordelen, hetgeen tot afba
kening der grenzen van erven dient vernielt,
verplaatst, verwijdert of onbruikbaar maakt,
wordt gestraft met gevangenisstraf van ten
hoogste twee jaren 1)" is sinds de invoering
der wet in 1861 geen beroep door de recht
banken gedaan. (1200 jaar geleden werd bij ge
brek aan een kadaster het verplaatsen van
grensstenen gestraft met het afploegen van het
hoofd van de schuldige.)
De staat is volgens Cicero hoofdzakelijk ter
bescherming van de eigendom gegrondvest.
„Eine Menschenmenge kann sich nur einen
Staat nennen, wenn sie zur gemeinschaftlichen
Verteidigung der Gesamtheit ihres Eigentums
verbunden ist. Dazu ist es notwendig dass sie
eine gemeinsame Wehre und Staatsgewalt bilde
(Hegel: Begriff des Staats).
Eigendom is derhalve alleen in staten te verwer
kelijken. Kant: „Der Vernunfttitel der Erwer-
bung kann nur in der Idee eines apriori ver-
einigten Willens aller liegen, welche hier als
unumgangliche Bedingung (conditio sine qua
non) stillschweigend vorausgesetzt wird." De
staat moet derhalve de private eigendom ga
randeren en groeit met zijn kadaster mee. Over
al waar de eigendom niet van staatswege be
schermd is moeten de mensen als vijanden te
genover elkaar staan.
Staatscontrole (versus openbaarheid) tendeert
volgens Saint Simon en Engels naar het com
munisme: in de toekomst gaat volgens hen de
politiek op in de economie, planmatige orga
nisatie en bewuste leiding van het produktie-
proces. Lenin wijst erop dat de werkelijkheid
evolueert van het eenvoudige naar het com
plexe: atomen, moleculen, planten, dieren,
mensen, maatschappijen. Men móet zich dus
wel op de hoogte van de maatschappij plaatsen
bij het zich stellen van doeleinden. Marx noemt
eigendom verlies van de menselijke vrijheid,
absorbtie door de stof.
De kapitalistische volkshuishouding heeft
evenwel als systeem voor grondgebruik geko
zen voor particulier beheer bij openbare re
gistratie. Deze staatscontrole beschermt rech
ten onder handhaving van de contractvrijheid.
Men spreekt hierin al te gauw van hypertrofie
van de invloed van de staat. Naar westerse
rechtsfilosofische begrippen heeft de staat het
oppereigendom (dominium eminens) van het
gehele grondgebied. Dit „Obereigentum"
wordt niet door de hypotheekbewaarder uit-
220
