Doorgaande waterpassing
Achterbaak Voorbaak Afstand (m) Zijslagen Hoogte
midden midden achter voor in cm t.o.v. N.A.P.
—2 121
—3 137
—4 151
—5 162
—6 167
E—7 179
c 1045 70
c 0829 75
IV 1547 76
;b«b
Einführung in die Ausgleichungsrechnung
Onlangs ontvingen wij „Einführung in die
Ausgleichungsrechnung" door Ernst Gott-
hardt; 7 tabellen, 16 rekenvoorbeelden en 87
afbeeldingen; 1968, 8 hoofdstukken, 273 blz.,
formaat 17 X 24.5 cm, gebonden D.M. 49,50.
Het werk is uitgegeven door Herbert Wich-
mann Verlag te Karlsruhe.
Prof. Gotthardt is hoogleraar aan de T.H. van
München en geniet bekendheid door zijn pu-
blikaties over foutentheorie en vereffenings
berekening.
De volgende hoofdstukken zijn opgenomen:
I. Grundlagen und einfache Ausgleichungs-
probleme. II. Die vermittelnde Ausgleichung
gleichgewichtiger Beobachtungen mit zwei Un-
bekannten. III. Die vermittelnde Ausgleichung
mit beliebig vielen Unbekannten. IV. Ausglei
chung trigonometrischer Punkteinschaltungen.
V. Die bedingte Ausgleichung. VI. Ausglei
chung trigonometrischer Netze. VII. Fehler-
verteilungen und Fehlerwahrscheinlichkeiten.
VIII. Besondere Ausgleichungsprobleme.
B.N.
Gens Schotana
Als nrs. 4-5-6 van de serie GENS SCHOTA
NA is bij de Fryske Akademy te Leeuwarden
verschenen de „Kleine Schotanus Atlas" 1968
met Nederlandse tekst (reeds eerder kwam
deze atlas uit met Friese tekst).
De nieuwe uitgave van de Schotanus-Stich-
ting te Franeker kwam tot stand met steun van
de Provinciale Staten van Friesland, het Prov.
Anjerfonds en het gemeentebestuur van Fra
neker. De atlas is samengesteld uit kaarten,
afkomstig uit de „Beschrijvinge van de Heer-
lijckheijdt van Friesland" (1664) van Chr.
Schotanus (stadskaarten) en uit de „Uitbeel-
dinge der Heerlijkheit Friesland (1718) van
Halrra, een verbeterde druk van de Friese At
las van 1698 van Bern. Schotanus a Sterringa
(op wie wij in Geodesia april 1964 de aan
dacht vestigden).
Ook hier treffen wij een uitgebreide verant
woording aan. De schaal van de kaarten even
als de meters en hun gereedschap (astrolabium,
meetketting, kwadranten, proportionaalpas-
ser e.d.) worden uitvoerig besproken bij de af
beeldingen in de tekst.
Van de vignetten op de grietenijkaarten noe
men wij Menaldumadeel, waar een heerachtige
landmeter met zijn winkelkruis voorkomt,
Barradeel met een hemelglobe, jacobsstaf en
passer, Haskerland met een putto, die een
schietlood vanaf een pilaar laat zakken.
Bij elke reproduktie is een duidelijke geschied
kundige en naamkundige beschrijving gevoegd.
Voor de ontwikkeling van de kartografie van
Friesland is het werk van Schotanus van grote
betekenis geweest. Hoewel men het oeuvre
moet bezien in het kader van de tijd, mag het
zeker een ernstige poging worden genoemd
„om tot verantwoorde kaartbeelden van de
dertig grietenijen te komen."
De originele kaarten zijn 55 cm hoog en 34 cm
breed; de in deze kleine atlas gebundelde
reprodukties zijn verkleind tot ca. 20 cm bij
17 cm, maar de scherpe beelden vergoeden
veel. Een nieuwe uitgave op het oorspronkelijk
formaat zou trouwens bijna onbetaalbaar zijn.
255
