dering, tussen 1552 en 1565 zijn gemaakt
(maar de plattegrond van Vlissingen draagt
het jaartal 1545!).
Tot de uitgevers die voor Van Deventer op
traden, behoorden o.m. Arnold Nicolai, één
van de eerste en trouwste medewerkers van
Plantijn, en Bernard v. d. Putte, een „figuer-
snijder", die in 1528 geboren is en in 1572 als
boekhandelaar in Mechelen gevestigd was.
In Duizend jaar bouwen in Nederland"dl. I
van S. Fockema Andreae, noemt deze als
gebreken van de plattegronden o.m., dat alle
straten en stegen even breed zijn, dat het tracé
van de straatwanden niet nauwkeurig is weer
gegeven en dat het inwendige van de bouw
blokken vaak helemaal niet juist is.
De „Nederlandse stedenatlas" (met een inlei
ding van Fruin) bevat naast de kaarten ook
de cartons, waarop de plattegrond van de
stad zonder omgeving, maar met de stadsmu
ren, voorkomt. Hier en daar zijn ook de na
men van gebouwen bijgeschreven.
De stadswapens zijn meestal weggelaten; al
leen het witte schild komt er op voor.
De cartons zijn niet nauwkeurig gekopieerd;
in de onderdelen zijn veel verschillen in de
vorm van het grondgebied op te merken. Ook
de torens en kerken ziin vaak min of meer on
gelijk aan de minuut. De portefeuille bevat
111 tekeningen en 97 cartons in facsimile.
Al met al een geweldig oeuvre voor één man!
Literatuur
284
Leo Bagrow, Geschichte der Kartografie.
Dr. G. Avis, art. in: Bijdragen en meded. Gelre,
XXXVIII (1935—149).
art. in Tijdschrift voor geschiedenis, IL
(1934—403).
G. D. Azevedo, art. in: Korte Cronycke van Mechelen,
dl. IV-198 en dl. III (1774).
W. Boonen, Geschiedenis van Leuven, Leuven 1880.
Leo Bagrow, Abraham Ortelii catalogus cartographo-
rum, I en II, Gotha 1928—1930; art in: Petermann's
Mitteilungen (Erg. Heft nr. 199), Band XLIII.
F. Bodel Nijenhuis, art. in: Vergaderingen (Vereni
ging Overijss. R. en G. (186413).
Denucê, Oud-Nederlandse kaartmakers, i.b.t. Plan
tijn, 2 dln., Den Haag 1912/13.
G. van Doorslaer, Barbara Smets, art. in: Mechliniana,
2e série de notes Malinoises, 1934105.
W. Eekhofart. in: Hand. en meded. Mij Ned. Let-
terk., Leiden 1880.
I. v. Doorninck, art. in: Bijdragen tot de geschiede
nis van Overijssel, dl. 5 (1879), dl. 6 (1880), dl. 10
(1890), dl. 2 (1875).
Fred. Muller, Remarkable maps 15th, 16th and 17th
centuries, A'dam 1897.
Lud. Guicciardini, Descrittione di tutti i Paesi Bassi,
1567.
S. J. Fockema Andreae, art. in: Tijdschrift N.A.C.,
2e serie, dl. XLVI (1929), biz. 372.
L. Gallots, Les Géographes allemands, Paris 1890.
5. Fockema Andreae en B. v. 't Hoff, Geschiedenis
v. d. Kartografie van Nederland, den Haag 1947.
B. v. 't Hoff, art. in: Ned. Archievenblad IL (1942)
en XLVII (1939/1940—19).
F. A. Hoefer, art. in: Verslagen en meded. Overijss.
Regt en Gesch., XXIII (190480).
B. v. 't Hoff, Jacob van Deventer, Keiz.-Kon. geo
graaf, Den Haag 1953 (uitg. Mart. Nijhoff).
Kaarten Ned. provincies 16e eeuw, in licht
druk, Den Haag 1941.
R. Fruin, Ned. steden in de 16e eeuw, met plattegron
den, ink van (Den Haag 1916/1923).
F. van Ortroy, art. in: Annales de l'Académie Royale
d'Archéologie de Belgique, 1923160.
Prosper Verheijden, Mechelse drukkers..., art. in:
Bulletin du cercle archéol. litt. et art. de Malines,
t. 16 (1906—281), t. 20 (1910—191).
P. C. Molhuijsen, art. in: Overijsselsche Almanak,
1839—55 (Deventer 1838).
Seb. Munster, Cosmographiae, Basel 1550.
Alex. Pinchart, art. in: Messager des sciences hist.,
Gent 1859—277.
Lamb. Ruijs, art. in: Het Boek XXIII (1935/1936-
195).
G. Braun en F. Hogenberg, Civitates orbis terrarum,
dl. 3 (1581) en dl. 4 (1588).
F. Muller, art. in: Navorscher 1866-193 en 225 en
1870-512.
Charles Ruelens, art. in afl. 7 van „Atlas des villes de
la Belgique XVIe siècle" (facsim.-uitg. 1884-1924).
J. F. Niermeijer, art. in: Progr. v. h. Erasmiaansch
Gymn. voor de cursus 1893—1894.
Mr. J. Nanninga Uiterdijk, art. in: Bijdragen tot de
geschiedenis van Overijssel, 1874-349.
C. Snuif, Twente aan de hand van kaarten J. van
Deventer (art. Versl. en Meded. Overijssel's R. en G.
1923/1926.
H. Wauwermans, Histoire de l'école cartographique
beige et anversoise au 16e siècle, t. 11-19 (Bruxelles
1895).
J. Keuning, De kartographie van Friesland tot 1600,
art. in: Tijdschr. KNAG, 2e serie 31 (1914-12).
Jaarverslag Alg. Rijksarchief 1924, bijl. Ill, bid. 67
F. C. Wieder, art. in: Tijdschr. KNAG, 2e serie 31
(1914-693), 32 (1915-1, 145, 285 enz.).
Ned. Hist.-geogr. documenten in Spanje.
