hoofdstuk 5 schrijft voor, dat niemand tot
senator mag worden benoemd die geen twee
jaar tevoren woonde in de republiek Liberia
en die geen eigenaar is van onbezwaard vast
goed ter waarde van minstens 2200 dollar. In
art. 3 hoofdstuk 7 ten slotte wordt gesteld, dat
niemand verkiesbaar is tot President van Libe
ria, die geen burger is van de republiek in de
laatste 15 jaar en die geen eigenaar is van on
roerend goed ter waarde van ten minste 2500
dollar. Op welke wijze, wellicht door de
Liberiaanse landregistratie, controle wordt uit
geoefend, kan ik U niet zeggen.
Minstens even belangrijk zijn de restricties in
verschillende Constituties ten opzichte van de
hoeveelheid land, welke één eigenaar in bezit
mag hebben. Zo is in art. 12 van de grondwet
van Albanië bepaald dat grootgrondbezit in
handen van particuliere eigenaren niet kan
worden geduld. De maximum oppervlakte van
land in handen van één eigenaar wordt bij de
wet vastgelegd. Artikel 11 van de grondwet
van Bulgarije schrijft voor: De wet bepaalt
hoeveel land particulieren in eigendom mogen
bezitten, alsmede de gevallen in welke niet-
landbouwers cultuurland mogen bezitten. Pri-
vé-eigendom van grootgrondbezit is niet ver
oorloofd.
Ook in de Duitse Democratische Republiek
is het bezit van uitgestrekte landgoederen
(grondbezit boven honderd hectaren) verbo
den. Zonder compensatie zullen deze in klei
nere percelen worden verkaveld. Artikel 91
van de Constitutie van Guatemala is al even
radicaal: Latifundia zijn verboden. De gewone
wet regelt de verdeling ervan; bestaande lati
fundia mogen slechts worden gebezigd voor
het welzijn van de gemeenschap. In artikel 15
van de grondwet van Haïti heet het: de eige
naar van land moet deze bewerken en boven
al beschermen tegen erosie. De straf op het niet
voldoen aan deze verplichting wordt bij een
gewone wet geregeld.
De jongste grondwet van Irak stelt in art. 13,
dat bij de wet wordt geregeld en vastgesteld de
maximumgrens van de oppervlakte der land
bouwgronden, in handen van particuliere per
sonen. In Mexico is de grondeigendom reeds
in de grondwet aan een groot aantal restricties
onderworpen. In Paraguay is bij artikel 21
gesteld, dat de gewone wet mag vastleggen de
maximum hoeveelheid land, welke een enkel
individu of wettelijk toegelaten instelling mag
bezitten. Het meerdere moet worden verkocht
bii openbare veiling.
Afdeling 3 van de Constitutie van de Philip-
pijnen van 1946 geeft aan het Congres het
recht, bij de wet de oppervlakte van cultuur
grond in eigendom van privé-personen, licha
men en verenigingen, binnen bepaalde perken
te brengen.
Meestentijds is in de grondwet geen vinger
wijzing te vinden naar de achtergronden van
de maatregelen betreffende de beperkingen
van de oppervlakte van de grondeigendom in
handen van één persoon. In Turkije is dat wel
het geval. Artikel 37 van de Constitutie van
1961 zegt hiervan: De Staat zal maatregelen
nemen tot het behalen van een zo efficiënt
mogelijk nut van land en tot het verschaffen
van grond aan boeren, die geen of onvoldoende
land bezitten. Voor dit doel kan bij de gewone
wet de maximum-grootte van de grondeigen
dom worden bepaald, overeenstemmende met
de verschillende landbouwstreken en met de
verscheidenheid in bodemgesteldheid. Verband
tussen dergelijke beperkende bepalingen in de
Constitutie en de werkzaamheid van de ka
dastrale administratie vindt men in Joegoslavië
(1963). In art. 21 van de grondwet wordt daar
het eigendomsrecht van grond aan de boeren
gegarandeerd voor zover dit betrekking heeft
op eigendom van minder dan 10 hectaren. Ook
is in de grondwet bepaald dat de grenzen
waarbinnen en de bepalingen waaronder
boeren het eigendomsrecht kunnen bezitten
van andere dan cultuurgrond, en de condities
waaronder andere burgers het eigendomsrecht
kunnen bezitten van landbouwgronden of van
andere vaste goederen. De controle op dit alles
geschiedt (blijkens berichten uit Joegoslavië)
door de dienst van het Grondkadaster.
Ook in Volksrepublieken een basis voor
Kadaster
Vaak hoort men bij gedachtenwisseling over
dit onderwerp, dat in communistische landen
noch een Kadaster noch een landregistratie (als
b.v. de Dienst van het Openbaar Register van
zakelijke rechten op onroerende goederen) een
bestaansbasis heeft. Toch blijkt ook in deze
staten, waar in het algemeen genomen de grond
en bodem is genationaliseerd of gesocialiseerd,
een grondslag aanwezig voor het bestaan (of
voor de instelling in de toekomst) van een door
de Overheid gehouden landregistratie en van
een Kadaster. In veel gevallen klopt dan ook
de praktijk met de gegeven bepalingen in de
Grondwet.
Zo stelt art. 10 van de Constitutie van Bulga
rije uitdrukkelijk, dat persoonlijk eigendom en
erfgoed bij de wet bescherming genieten. Art.
11 vermeldt dat de landeigendom behoort tot
92
