gerust. Op dit moment zijn er, behalve marine
schepen, naar schatting acht vaartuigen, ver
spreid over de gehele wereld, van deze appara
tuur voorzien. Op het principe van de werking
van deze speciale satellieten wil ik niet verder
ingaan. Dit zou een lezing op zichzelf worden.
4. Landmeten bij de exploitatie op het land
Overschakelend naar het tweede punt van de
verdeling der werkzaamheden op landmeetkun
dig gebied, nl. die ten behoeve van de winning
van aardolie, zal de onderverdeling van land en
zee gehandhaafd blijven.
4.a. Veld- en terreinwerkzaamheden
Exploratiewerkzaamheden beslaan over het al
gemeen een vrij groot gebied. De exploitatie
beperkt zich tot gebieden, die geologisch ge
sproken de meeste perspectieven voor olie
winning bicden en meestal zijn deze kleiner in
omvang. Deze gebieden worden in het algemeen
onder bepaalde voorwaarden uitgegeven en één
van die voorwaarden - speciaal op het land - is
dat het gebied zal moeten worden afgebakend.
De opname en delimitatie van deze gebieden is
een belangrijk werk voor de landmeter.
Grensproblemen met regeringen of andere con
cessionarissen zullen te allen tijde moeten wor
den vermeden, en dit betekent dat aan deze
winningsconcessiemctingen hoge eisen zullen
worden gesteld. Voor het bepalen van de con-
cessiegrenzen zal men weer zijn toevlucht nemen
tot veelhoeksmeting, eventueel aangevuld met
astronomische waarnemingen. De veelhoeken
worden zoveel mogelijk in de buurt van de toe
komstige grens gelegd, zodat het plaatsen van
concessiepalen veelal direct vanuit de hoofd
polygoon kan geschieden.
Naast de algemeen topografische werkzaamhe
den, zoals het uitbreiden van bestaande water-
pas- en veelhoeksnetten, die dienen als basis
voor uitzet- en kaarteringswerkzaamheden, zal
in het winningsstadium het landmeetkundig
werk in steeds grotere mate betrokken worden
bij de uitvoering van technische projecten.
Hieronder kan als belangrijkste genoemd wor
den de voorbereidende werkzaamheden voor
toegangswegen naar - en het bouwrijp maken
van boorlocaties.
Elke plaats waar zal worden geboord wordt al
tijd in coördinaten opgegeven. De eerste voor
bereidende werkzaamheden in het terrein zijn
dan ook weer van landmeetkundige aard, waar
bij de plaats van de boring binnen het kader van
de reeds bestaande meetkundige grondslag in
het terrein wordt vastgelegd. Nu komt het vrij
veel voor dat de theoretische plaats waar ge
boord moet worden, op grond van bestaande
topografische omstandigheden minder gunstig
is. Wanneer bijvoorbeeld blijkt dat veel grond
moet worden verzet, zal de landmeter tijdig ad
viseren waar de topografische omstandigheden
gunstiger zijn. Voor de grondverzetberekening
zijn metingen in x-, y- en z-coördinaten vereist.
Daarnaast zullen vee! metingen en uitzetwerk-
zaamheden verricht moeten worden ten behoeve
van huizenbouw, opslagplaatsen, pijpleidingen,
steigers, kleine fabriekscomplexen, garages enz.
Deze objecten zullen later weer op kaarten moe
ten worden verwerkt. De diverse typen kaarten
(boorterreinkaarten, leidingenkaarten, etc.) va
riëren in schaal van 1 500 tot 1 25.000.
5. Exploitatie op zee
Bij de werkzaamheden ten behoeve van exploi
tatie op zee zal men zonder uitzondering ge
bruik maken van radiografische plaatsbepalings
systemen, daar uitsluitend deze systemen een
nog aanvaardbare nauwkeurigheid geven. De
boorlocaties op zee zullen met boeien worden
gemerkt, terwijl, wanneer er geboord wordt van
drijvende booreilanden, ook het ankerpatroon
beboeid zal worden. Omrekening van „radio
grafische" naar geografische coördinaten en
omgekeerd komt dan ook veelvuldig voor.
In plaats van wegverkenning, een veelvuldig
voorkomende bezigheid op het land, zal men bij
exploratie op zee aandacht moeten schenken
aan dieptepeilingen, stroomwaarnemingen, bo
demonderzoek, golfwaarnemingen enz. Bij al
deze werkzaamheden zal de plaatsbepaling zo
veel mogelijk worden uitgevoerd met hetzelfde
systeem en in dezelfde opstelling als tijdens het
exploratiestadium, om de invloed van de „fixed
errors" zo goed mogelijk te elimineren. Met be
hulp van deze systemen kan men zich snel ver
plaatsen, registratie van de positiebepaling is
meestal eenvoudig en men weet praktisch op
elk moment waar men zich bevindt. Daartegen
over staat dat het werk op zee bijzonder kost
baar is. Het navigatiesysteem is duur, het huren
van een schip is aanmerkelijk duurder dan het
huren van een auto en tijdens periodes van
slecht weer kunnen enorme vertragingen op
treden.
6, Werkzaamheden in contract
Aan het begin van dit artikel is er op gewezen
dat de landmeter bij een oliemaatschappij in
aanraking komt met zeer veel facetten van de
landmeetkunde. Afhankelijk van lokale omstan
digheden worden de werkzaamheden door hem
zelf uitgevoerd, dan wel uitbesteed aan firma's
die het werk op contractbasis uitvoeren. Over
52
