BOEKAANKONDIGINGEN
HANDBOEKJE VOOR
HET UITZETTEN VAN BOGEN
Bij de NV Uitgeversmaatschappij Kosmos te
Amsterdam/Antwerpen verscheen onlangs van
de hand van ir. H. A. L. Dekker: Handboekje
voor het uitzetten van bogen; 192 blz.; formaat
11,5 x 16,5 cm; prijs 17,50.
Hoofdstuk 1 behandelt het bepalen en bereke
nen van de elementen voor het uitzetten van
cirkelbogen. (Het bepalen van de hoek, het be
palen van de raakpunten en het uitzetten van
bogen met lange tangenten.)
Hoofdstuk 2 gaat over het uitzetten van detail
punten van een cirkelboog. (Het uitzetten van
boogpunten in een rechthoekig assenstelsel met
gelijke abscisafstanden, het uitzetten van cirkel
bogen met gelijke afstanden tussen de detail
punten, enkele eenvoudige benaderingsmetho
den voor het uitzetten van cirkelbogen bij be
perkte ruimte en het uitzetten van cirkelbogen
met behulp van een bogenspiegel.)
De overgangsbogen worden in hoofdstuk 3 be
handeld. (Afleiding van de overgangsboog, be
paling van elementen en detailpunten van de
kubische parabool, benaderingsgrenzen en het
uitzetten van overgangsbogen.)
Hoofdstuk 4 is gewijd aan controle en verbete
ring van bogen met behulp van pijlmeting.
(Pijlverloop, verbetering van uitgezette detail
punten en boogverbetering.)
Het grootste gedeelte van het boekje wordt
uiteraard in beslag genomen door tabellen.
Tabel 1: hoofdelementen van een cirkelboog
tussen twee rechtstanden; tabel 2a: abscis- en
ordinaat-waarden voor punten van een cirkel
boog op gelijke afstanden langs de abscis ge
meten; tabel 2b: abscis- en ordinaat-waarden
voor punten van een cirkelboog op gelijke af
standen langs de boog gemeten; tabel 3: abscis-
en ordinaatwaarden voor punten van een over
gangsboog; tabel 4: aanvullende correcties op
tabel 3; tabel 5: het omzetten van sexagesimale
graden in centesimale graden en omgekeerd.
De tabellen voor de overgangsboog verschillen
sterk met wat tot op heden geboden werd. Het
is hiermede mogelijk de abscis- en ordinaat
waarden voor een groot aantal combinaties van
overgangsbooglengten en cirkelboogstralen di-
rekt af te lezen, dan wel de betreffende waarden
vrijwel zonder rekenwerk te bepalen. De tabel
len geven de ordinaten in drie cijfers achter
de komma. De hoeken zijn aangegeven in cente
simale graden.
Een praktisch boekje dat bij geen enkele land
meetkundige afdeling mag ontbreken.
B.N.
THE WORLD ON PAPER
Bij Theatrum Orbis Terrarum is verschenen
een katalogus met uitgebreide studie over de
17e eeuwse kartografie in de Nederlanden.
Formaat 22,5 x 22,5 met 128 blz. en 24 repro-
dukties in zwart-wit. Prijs inclusief btw 17
De katalogus „The World on Paper" (in ge
scheiden Engelse en Nederlandse tekst) ver
scheen ter gelegenheid van de tentoonstelling
bij de derde Internationale Konferentie over
Kartografie, die in april 1967 gehouden werd
te Amsterdam. De expositie gaf een overzicht
van de 17e eeuwse kartografie in Nederland.
Gezien de uitgebreide informatie, die de lezer
in dit boekje vindt, is het m.i. de moeite waard
hierop de aandacht te vestigen. Immers, velen
zijn door studie of werkkring geïnteresseerd in
de historische kaartvervaardiging. En niet al
leen de zojuist genoemde groep, ook de tegen
woordig brede kring van belangstellende verza
melaars van oude kaarten of reprodukties daar
van, globes, atlassen e.d. vindt in deze studie
van mej. Y. M. de Vrij (kand. fys. geografie)
over de 17e eeuwse kartografie alle mogelijke
gegevens.
In de inleiding, getiteld „De Amsterdamse Kar
tografie in de 17e eeuw", geeft prof. mr. H. de
la Fontaine Verwey, direkteur van de Universi
teitsbibliotheek van Amsterdam, een gecompri
meerd overzicht van wat men zou kunnen
noemen de Gouden Eeuw der Kartografie. Ach
tereenvolgens belicht prof. Verwey bij zijn over
zicht van het overvleugelen van Antwerpen
(centrum der kartografie in de 16e eeuw) door
Amsterdam: 1. De grondleggers der Antwerpse
kartografie, Abr. Ortelius, Gerard Mercator en
Gerard de Jode; 2. Het verval van Antwerpen
en de opkomst der koopstad Amsterdam, met
als stuwende factoren: a. de grote ontdekkings
reizen en de opkomst van de Verenigde Oost-
indische Compagnie (V.O.C.), b. de militaire
verrichtingen in het tweede deel der tachtig
jarige oorlog en de daarbij betrokken legerkar-
tografen en c. de inpolderingen met de behoefte
135
