Recente instrumentele ontwikkelingen
in de landmeetkunde
door ir. J. C. de Munck, Laboratorium voor Geodesie te Delft.
Het instrumentarium van de landmeetkundige
is niet meer precies hetzelfde als 25 jaar gele
den, en in de komende tijd zal er zeker nog het
een en ander veranderen. Deze veranderingen
zijn mogelijk door verschillende ontwikkelingen
in de techniek in het algemeen. Een aantal van
deze ontwikkelingen staan aangeduid in figuur
1, tweede kolom van links. In de derde kolom
staan de instrumenten en methodes waarbij die
principes gebruikt worden. In de rechter kolom
vindt men de deelgebieden van de landmeet
kunde waar de verschillende instrumenten en
methodes van belang zijn.
De fundamentele technische ontwikkelingen
(kolom 2) zijn in het schema gegroepeerd naar
de fisische achtergronden (kolom 1). Natuurlijk
zijn deze achtergronden niet zo eenduidig als
hier is aangegeven. Zo is voor de kunstmanen
en voor de gyroscoop ook de elektronika van
essentieel belang, de laser en de automatische
vizierlijn kunnen ook bij de optika ingedeeld
worden, enz.
De meest opvallende ontwikkelingen in de land
meetkunde hangen samen met de elektronika
lil. Wat is het bijzondere van de elektronika?
Ie. In deze techniek gebruikt men werkingen
van elektronen. Die elektronen hebben bij een
zekere werking een zeer geringe massa. Nauw
keuriger uitgedrukt: de verhouding e/m is voor
een elektron zeer groot als e de lading en m de
massa van een elektron is. Daardoor zijn de
elektrische krachten groot vergeleken bij de
traagheidskrachten (en vergeleken bij de ge
wichten). Dank zij deze geringe traagheid kun
nen zeer snelle verschijnselen elektronisch ver
werkt worden.
Nu kan men zich met enig recht afvragen wat
de landmeetkundige met die snelheid moet be
ginnen: Typerend voor de landmeetkunde is
immers dat het object, de aarde, weinig aan ver
andering onderhevig is.
De eerste toepassing van de elektronika lag
daar, waar gebruik gemaakt wordt van snel-
119
geheugen
d igitaal
ana loog
a s e r
kunst -
in a n t
rckentuig
autom.
regist.
autom.
teken.
dctai I -
meting
al gein
landmeetk
e I e k t r.
alst. met.
plaatsbep
maridesi
-grote
I stand
teil iet
geodesie
izettc
v. werk
lotogram
trie
richt.,alst
gyro-
-/■
mi jn-
theodol.
meetk.
ploden
autom
i z i e r I
auto
aterp
hydrost
waterp
Fig. 1. Schema van de recente ontwikkelingen in de
landmeetkunde.
Inleiding gehouden op het 5e NGL-congres op 20
september 1969 te Arnhem.
