KADASTER EN AUTOMATISERING
door ir. J. Polman, ingenieur le klasse van het Kadaster,
werkzaam bij het Centraal Teken- en Opleidingsbureau van het Kadaster te Apeldoorn.
In het artikel van de heer M. Rijsdijk in Geo-
desia [1] wordt een futuristische beschouwing
gegeven over de automatisering van de kada
strale boekhouding in de hoop daarmee een
discussie op gang te brengen. Als reactie op
dit artikel geeft ir. Krietemeijer zijn persoon
lijke visie op de automatisering van het Ka
daster [2]. Op een aantal punten die in dit
artikel aan de orde komen, wil ik gaarne in
gaan. De heer Krietemeijer begint met de
automatisering van het Kadaster op te delen in
vier hoofdgroepen, te weten:
1. het technische meet-, reken- en tekenwerk.
2. de ruilverkavelingsadministratie.
3. de indeling en bijwerking der kadastrale
plans.
4. de bewaringsboekhouding.
Hoewel er een nauwe relatie bestaat tussen deze
onderwerpen, kan ik mij met deze opsplitsing
wel verenigen.
Volgens de heer Krietemeijer zijn van de twee
eerste hoofdgroepen „sommige stukjes wat ge
mechaniseerd", waarbij hij een definitie geeft
van de begrippen mechanisering en automati
sering. Ik kan mij met deze definities en de
interpretatie daarvan niet verenigen. Ik be
schouw mechanisering als de vervanging van
menselijke arbeidskracht door machines en an
dere technische hulpmiddelen. Als voorbeeld
van mechanisering wil ik noemen de toepassing
van elektrische rekenmachines bij technische
berekeningen. Een definitie van automatisering
wordt door het Nederlands Instituut voor Effi
ciency als volgt gegeven: „Automatisering is
het invoeren van produktiemethoden, meet-,
controle-, administratie- en rekenmethoden, die
gebruik maken van zelfwerkende systemen, ma
chines, instrumenten enz. Zelfwerkend betekent
dat zij gedurende zekere tijd geheel of voor een
deel zonder menselijke tussenkomst functio
neren". Uit deze omschrijvingen kan men con
cluderen dat automatisering een ontwikkelings-
vorm is van mechanisering. In dit licht gezien
is de term mechanisering, die de heer Kriete
meijer noemt in verband met de huidige ont
wikkeling op het gebied van de technische
automatisering, niet op zijn plaats.
Ter illustratie wil ik gaarne een kort overzicht
geven van de automatisering van het technische
meet-, reken- en tekenwerk van het Kadaster.
1. Uit een samenwerking tussen de afdeling
Geodesie van de Technische Hogeschool te
Delft, de Heidemaatschappij, IBM en het Ka
daster is een systeem ontstaan voor de automa
tische verwerking van tachymetrische hermetin
gen [3]. Dit systeem is door het Rekencentrum
van de Heidemaatschappij vervolmaakt tot een
geïntegreerd systeem met een hoge automati
seringsgraad [4],
2. Door het Laboratorium voor Geodetische
Rekentechniek van de Technische Hogeschool
te Delft is een systeem ontwikkeld voor de
integrale vereffening en toetsing van een poly-
goonnet. Dit systeem is onder meer gebaseerd
op het proceduresysteem puntsbepaling, waar
over is gepubliceerd door ir. B. G. K. Krijger
(Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde,
oktober 1966, blz. 237).
3. De fotogrammetrische dienst van het Ka
daster heeft in samenwerking met TNO, afd.
bewerking waarnemingsuitkomsten, een systeem
ontwikkeld voor de verwerking van haar bere
keningen [6] dat onder meer gebruik maakt
van het programma blokvereffening, ontwikkeld
door het International Institute for Aerial
Survey and Earth Sciences. Dit systeem maakt
gebruik van kleinere, ietwat verouderde com
puters, waardoor het systeem weliswaar nog
niet optimaal is, doch zeer bruikbaar blijkt in
de praktijk. Na overschakeling op een moderne
computer zou binnen vrij korte tijd een geïnte
greerd systeem kunnen worden gerealiseerd.
4. De Rijksdriehoeksmeting gebruikt voor haar
vereffeningen een systeem dat eveneens in sa
menwerking met TNO, afdeling bewerking
waarnemingsuitkomsten, is ontwikkeld. Ook dit
systeem kan op een moderne computer worden
vervolmaakt. Overigens is door het Laborato
rium voor Geodetische Rekentechniek pro
grammatuur ontwikkeld dat een zeer goede
basis zou kunnen vormen voor een dergelijk
systeem.
5. Tenslotte wordt aan het Centraal Teken- en
Opleidingsbureau sinds enkele jaren een elektro
nische tekentafel gebruikt met een besturings
computer. Naast de tekenwerkzaamheden wordt
183
