4. METINGEN AAN DE REFLECTOREN
Algemeen
Alle twaalf telescopen zijn identiek. Alleen de
onderbouw van de rijdende telescopen wijkt
iets af van de vaste telescopen. Bij de bouw van
de S.R.T. is van het identiek zijn profijt ge
trokken. Alle grote telescooponderdelen wer
den geprefabriceerd.
Aan de uniformiteit van poolashuis, declinatie
constructie, reflector en antenneondersteuning
(afb. 3) werden hoge eisen gesteld. Daarom
werd besloten de onderdelen voor deze con
structies los aan te voeren en in mallen van
zeer hoge kwaliteit samen te voegen.
De poolashuizen, declinatieconstructies en re
flectoren zijn bovendien in een op constante
temperatuur gehouden hal geassembleerd om
weersinvloeden te elimineren.
Na het gereed komen werd iedere constructie
uit de mal gehesen en naar de bestemde bouw
plaats gereden. Daar werden de onderdelen met
behulp van een hijskraan op elkaar geplaatst
en met voorspanbouten aan elkaar bevestigd.
De parabolische reflector, met een diameter
van 25 m, dient voor het terugkaatsen van de
invallende bundels radiogolven naar de ont
vanger in de antennekop.
De theoretische parabool voldoet aan de for
mule:
x- (in mm)
y (m mm) 35()()()
In het rechthoekige coördinatenstelsel met de
oorsprong in het dieptepunt van de paraboloïde
is de y-coördinaat verticaal gericht en de x-
coördinaat horizontaal langs de „radiaal" van
de paraboloïde.
De reflector bestaat uit facetten.
Een facet bestaat uit een met fijn gaas bespan
nen raam van in de juiste vorm gebogen koker-
profielen.
De 96 facetten zijn regelmatig verdeeld over
ringvormige, concentrische banen (afb. 8). Van
de rand van de reflector naar het dieptepunt
zijn dit achtereenvolgens: 48 buitenfacetten,
24 ringfacetten, 24 schaalfacetten en 2 cen-
traalfacetten.
De facetten zijn onderling met koppelplaten,
koppelstaven en voorspanbouten aan elkaar ver
bonden.
De gehele reflector rust via lijmverbindingen
op een ringligger met uithouders. Onder deze
als draagconstructie fungerende ringligger be
vinden zich vier oplegvlakken waarmee de
reflector in de laatste voltooiingsfase van de
telescoop met de declinatieconstructie wordt
verbonden.
De tolerantie-eisen die aan het samengestelde
reflectorvlak, rustend in de mal, werden ge
steld, bedroegen een maximale afwijking van
3 mm van de theoretische paraboloïde. Aan de
buitenrand van de reflector mocht dit bedrag
uitgroeien tot 5 mm.
Metingen aan de mal
Er moet even op de constructie van de mal
ingegaan worden, daar hij een onderdeel bevat
dat direct de nauwkeurigheid van de reflector
beïnvloedt.
De mal bestaat uit een groot aantal stalen span
ten die vertikaal staan opgesteld op een zeer
solide, onderheide betonvloer in de hal.
Aan iedere spant zijn enige oplegpennen be
vestigd waarop de facetten via oplegplaatjes
komen te rusten, alvorens ze aan elkaar wor
den bevestigd (afb. 9). De oplegplaatjes zijn
op de juiste plaatsen aan de facetten bevestigd.
De pennen zijn het belangrijkste onderdeel van
de mal. Zij bepalen de positie van de facetten
en daarmee tevens de verschillen die tussen het
226
8. De reflector liggend in de mal.
waterpasinstrument
9. Principe v-meting gaasoppervlak.
