111 NORMATONE
UILING N.V. ZEIST
gaande programma een aanvaardbaar resultaat
heeft opgeleverd. Thans zal de voorlopige kaart,
ontstaan uit een aantal veldwerken, moeten wor
den vervangen door een definitieve, compleet
met kaderlijnen, coördinaatkruisjes en beschrif-
ting. Hiertoe wordt de voorlopige kaart weer
op de meettafel van de Pencil-Follower gelegd.
Het verband met de vorige registraties wordt
per veldwerk vastgelegd door het registreren van
twee vaste punten. Samen met de bladgegevens
(lengte, breedte, schaal en ligging) zullen zij
het aan het programma mogelijk maken de ge
registreerde punten naar het RD-stelsel te trans
formeren. Nu kan ook worden vastgelegd op
welke plaatsen bepaalde teksten of arceringen
moeten komen en welke lijnen een bijzonder
karakter zullen hebben, bijv. gestippeld of voor
zien van een greppelteken. Er zijn 14 lijnsoor-
ten, 8 arceringen en 6 signaturen beschikbaar,
die alle een codenummer hebben. Bovendien
kan een lijst van genummerde teksten ingevoerd
worden, die dan via hun nummer oproepbaar
zijn. De kartograaf registreert steeds het num
mer van de gewenste beschrijving of signatuur
met het aan de Pencil-Follower aanwezige
handtoetsenbord en de noodzakelijke PF-coör-
dinaten met aanwijsstift en voetschakelaar.
Het tekenprogramma leest de aldus geprodu
ceerde band in de computer, transformeert alles
weer naar het RD-stelsel en zet de verkregen
coördinaten en de tekencodenummers in een
lijst (B) in het geheugen. Vervolgens wordt de
oorspronkelijke tekenvolgorde-ponsband weer
in de lezer van de computer gelegd en worden
punt voor punt de PF-coördinaten gelezen. Het
programma haalt nu de bijbehorende, met het
voorgaande programma berekende RD-coördi-
naten uit lijst (A) en zoekt in lijst (B) of het
onderhavige punt deel uitmaakt van een lijn met
bijzonder karakter. Is dit niet het geval, dan
wordt de tekeninstructie normaal uitgevoerd,
anders treedt een subprogramma in werking
waarmee een bijzondere lijnsoort wordt gete
kend.
Als alle lijnen, voorzover zij binnen het opge
geven kader vallen, op het blad staan, wordt
de rest van de lijst afgewerkt (tekst, arcering,
signaturen) en het blad voorzien van kaderlij
nen en coördinatennet. Het automatisch ge
tekende kaartblad is hiermee in principe gereed
om aan de opdrachtgever te worden afgeleverd.
De toekomst
De capaciteit van het geschetste systeem is ui
teraard sterk afhankelijk van de beschikbare
ruimte in de computer. Schrijver dezes heeft de
programma's indertijd in de machine-code van
de Stantec-Zebra geschreven. Deze rekenauto
maat heeft een geheugen van 8192 woorden van
33 bits, waarvan nog ongeveer een kwart ge
deelte door het programma in beslag werd ge
nomen. Hierdoor konden slechts projecten van
bescheiden omvang behandeld worden.
Hiermede is tevens één van de redenen gege
ven waarom de hier beschreven methode tot nog
toe in het experimentele stadium is gebleven.
De opgedane ervaringen zullen echter zeker van
nut zijn bij de verdere ontwikkeling, waarbij
een grotere en snellere computer, uitgerust met
o.m. magnetische bandeenheden gebruikt zal
kunnen worden.
Er moet tenslotte worden opgemerkt dat de be
werkte informatie die uiteindelijk in het geheu
gen van de computer aanwezig is, in feite de
kaart is. Het bijhouden en corrigeren zal daar
moeten geschieden. Het zichtbaar maken op een
vel papier of ander materiaal is niet essentieel
en zal in vele gevallen niet eens direct nodig
zijn. De numerieke informatie is nu eenmaal be
trouwbaarder dan de maten die men aan een
kaart ontleent. Er is ook geen betere manier om
een kaart te bewaren dan in de vorm van ge
tallen, bijvoorbeeld op een magneetband.
Een volgende stap in dit project, de integratie
van gegevens uit luchtfoto's, uit veldwerken en
uit andere bron, zal óók voor de mens onzicht
baar geschieden nl. in de computer. Het ideaal
is dat men op ieder gewenst moment een up-to-
date kaartblad van een bepaald gebied door de
tekenautomaat kan laten uittekenen en boven
dien in een directe conversatie met de computer
belangrijke maten en coördinaten kan opvragen.
In die richting wordt gewerkt.
LITERATUUR
jfsll CRAFTONE
FILMRASTERS
353
N. 1. Levy, Analytical restitution of detailsurveying
for automatic coördinatographs. I.T.C.-publ.
D. Eckhart, Het automatische tekensysteem PROFIT.
Geogr. Tijdschrift K.N.A.G. 1968 biz. 480.
De grootste voorraad rasters!
I I s plakrasters met waslaag
V Uw I plakrasters met hittebestendige kleeflaag
bij:
verlengde slotlaan 64 telefoon 03404-15659
