Nieuwe kopieer methoden
op maatvaste film
door S. C. Hoos, landmeetkundig hoofdambtenaar bij de
Meetkundige Dienst Rijkswaterstaat.
Het is voor de leek op reproductiegebied, dus
ook voor de kleine landmeetkundige dienst zon
der uitgebreide reproductie-inrichting, thans zeer
goed mogelijk om in eigen huis films te ver
vaardigen op maatvaste polyesterbasis. Het is
daarbij voor de man die deze films vervaardigt
mogelijk om tijdens het werk een oogje naar
buiten te wagen, want het mysterie van de
donkere kamer behoort bij de hier bedoelde pro-
cédé's tot het verleden. Gezinspeeld is op de
diverse wash-off-procédé's en op het nog een
voudiger crolux-procédé.
HET WASH-OFF PROCÉDÉ
Bij wash-off-materialen is een laag, bestaande
uit polymeerdeeltjes die bij elkaar worden ge
houden door een bindmiddel, op een polyester
drager aangebracht. Bij verwarming of belichting
wijzigen de fysische eigenschappen van die laag
zodanig, dat zij zich hecht aan de drager en
bovendien onoplosbaar wordt, terwijl de laag in
onbelichte toestand nog in water oplosbaar
was.
Als men dus een vel wash-off-materiaal door
een zwartlijnige tekening heen belicht, zullen al
leen de door de lijnen van de tekening be
schermde delen van de laag oplosbaar blijven,
terwijl de delen die licht ontvingen verharden en
zich hechten aan de drager. Het afwassen met
spons en water resulteert in een negatieve
film, waarin dus de figuratie „open" is, en alles
daar omheen zwart.
Voor het verkrijgen van een positieve film her
haalt men het boven omschreven procédé, met
dien verstande dat in het vacuümraam het ne
gatief nu als minuutstuk moet worden be
schouwd.
De soorten die in de handel zijn
Boven is verteld dat direct na het afwassen
van de film een negatief ontstaat met „open"
figuratie en zwarte ondergrond. Niet bij alle
procédé's is de ondergrond op datzelfde mo
ment zwart.
Thermoline, door Gevaert-Agfa op de markt ge
bracht, heeft op de transparante gematteerde
polyester „Copyline" een koolstof-polymeerlaag
aangebracht. Deze thermoplastische laag vereist
ultra-violet licht dat in flitsen op het materiaal
wordt geworpen. Een speciaal geconstrueerd
vacuümraam bevat onder het planglas een wagen
met xenonlamp, die tijdens de belichting onder
het glas heen en terug rijdt.
Een afwasapparaat met een roterende en met
normaal leidingwater vochtig gehouden schuim
rubber rol wast in enige seconden de niet be
lichte (zwarte) delen van de laag weg. De ver
harde zwarte (koolstof-) laag blijft op de drager
achter.
Dupro-wash-off, door Keuffel en Esser vervaar
digd, bevat een polymeerlaag die na het verwij-
83
Het afwasapparaat van Gevaert-Agfa.
Leidingwater „voedt" de schuimrubber rol.
De via. een negatief belichte thermoline-film met
(zwarte) polymeerlaag wordt afgewassen zodat een
positief beeld te voorschijn komt.
