deren met water van de onbelichte delen, nog
dient te worden ingekleurd. Vereist men zwart,
dan is als activator de normale fotografische
ontwikkelaar bruikbaar. Wenst men een andere
kleur, dan brengt men kleurstof (in de handel
verkrijgbaar) in die gewenste tint aan.
Als basis heeft men zowel transparant gemat
teerd, als wit gematteerd „Stabilene", eveneens
een polyester dus, gekozen.
De belichting geschiedt met een normale xe-
nonlamp in een vacuümraam, of zelfs in de
lichtdrukmachine.
Cronaflex-wash-off, door Dupont gemaakt, ver
eist na de belichting, doch nu vóór het afwas
sen, het activeren van de verharde laag. Nu is
een loog nodig om de verharde laag zwart te
kleuren. De zachte laag wordt daarna met wa
ter afgewassen.
Men heeft gematteerd, enigszins wit „cronaflex",
dus weer een polyester, als basis gekozen.
Ook nu is een vacuümraam en een afzonder
lijke UV-belichtingsapparatuur voldoende.
Opmerkelijk is dat Dupont behalve alle boven
omschreven contact-procédé's, ook een projec-
t/e-wash-off-film vervaardigt, die in de re
productiecamera kan worden toegepast. Deze
projectie-wash-off-film moet in de donkere ka
mer worden verwerkt, in tegenstelling tot de
contact-wash-off-films.
Kodagraph-wash-off, vervaardigd door Kodak,
heeft als basis de polyester „Estar".
In een normaal vacuümraam vindt weer de be
lichting plaats, waarna de geharde laag met een
speciale activator moet worden ingekleurd en
tenslotte de zachte laag in lauw water kan
worden afgewassen.
Deze contact-wash-off-film is leverbaar in de
dikten 0,10 mm (EW 4) en 0,18 mm (EW 7).
Een bijzonderheid is dat Kodak ook een auto-
positief-wash-ofj-jilm brengt (EWA 4), 0,10 mm
dik, waarop van een positief minuutstuk direct
een positieve wash-off-kopie kan worden ver
vaardigd. Er dient dan een geelfilter te worden
gebruikt.
Wash-off-lagen in vloeibare vorm die met de
hand zijn aan te brengen, zijn sporadisch te
koop.
Eén soort, ,,Kwik-proof'geeft goede resultaten
als men enige zorg besteedt aan de egaliteit bij
het opbrengen.
Het plezierige van zelf op te brengen lagen is
de mogelijkheid diverse kleuren door middel van
deelnegatieven over elkaar aan te brengen.
Wel zijn er diverse lagen die met behulp van
een slingerapparaat kunnen worden opgebracht,
doch de aanschaf van een dergelijk apparaat is
84
voor de in de aanhef genoemde kleine bedrijven
meestal een groot bezwaar wegens de hoge
kosten.
Eisen; voordelen ten opzichte van fotografische
films
Het minuutstuk moet transparant zijn; de figu
ratie op dit stuk dient goed „dekkend" te zijn.
Het ene tekenmateriaal is door de matterings-
lagen weer iets grauwer dan het andere en zal
dan met beter dekkende inkt betekend moeten
zijn dan de meer transparante soort. Het con
trast: drager-figuratie moet steeds zo groot mo
gelijk zijn, een eis die bij fotografische repro
ductie ook geldt, doch minder streng dan bij
de wash-off-procédé's.
Er zijn drie voordelen van wash-off boven foto
grafische films.
1Er is geen donkere kamer nodig. De mate
rialen zijn in normaal daglicht te verwerken.
2. De behandeling is eenvoudig en niet ar
beidsintensief zoals bij de fotografische materi
alen. Daar moet worden ontwikkeld, gefixeerd,
gespoeld, gedroogd en bovendien is voor die
handelingen een vakman nodig, alsmede voor
het regelmatig aanmaken van verse ontwikkel
en fixeerbaden.
3. Een voordeel voor de kartograaf is de mo
gelijkheid om met bevochtigd plastic gum (en
welk hulpmiddel is daartoe dichter bij de hand
dan de tong) de verharde wash-off-lijnen weg te
gummen, om daarna met pen en inkt gewij
zigde figuratie bij te tekenen. Bij fotografische
films moeten de lijnen die men wil verwijderen
immers altijd met twee componenten-vloeistof
fen worden weggeloogd en daarna goed worden
gespoeld met water.
Elk van de genoemde kant-en-klaar wash-off-
films heeft een voordeel boven de andere twee:
Thermoline vereist geen activator. Na belichten
en afwassen is de film gereed.
Dupro-wash-off is onder andere leverbaar op
een volmaakt witte basis (stabilene nr. 451755).
Het kaarteren van nieuwe metingen is hierop
goed mogelijk: kaarteergaatjes zijn duidelijk
zichtbaar, hetgeen bij de meeste transparante
polyesters geenszins het geval is.
Cronaflex-wash-off heeft onder andere een pro-
jectie-wash-off-film, waarop in de reproductie
camera een verkleind of vergroot beeld direct
kan worden geprojecteerd, in tegenstelling tot
de andere films waarbij contact met het minuut
stuk noodzakelijk is.
Kodagraph-wash-off heeft zijn reeds eerder ge
noemde autopositief-wash-off-film, waarop men
direct van positief naar positief kopieert.
