«ni£2
dat met een vaste waarde voor de voortplan-
tingssnelheid is berekend.
Om een idee te krijgen waar en in welke orde
van grootte de afwijkingen zullen optreden is
het gewenst zo'n gebied te ijken. Het theoreti
sche patroon is berekend en getekend met be
hulp van in RD-coördinaten bekende zenders.
Op een kaart met een Sea-Fix patroon komt
dan ook een RD-ruitennet voor.
Het ijken wil dus zeggen dat we van een aantal
punten de plaatsbepaling door middel van het
Sea-Fix systeem gaan vergelijken met de plaats
bepaling verricht met behulp van een andere
relatief meer nauwkeurige methode. We moe
ten echter wel beseffen, dat de verschillen die
we vinden tussen het theoretische en het uit
gestraalde patroon, slechts geldig zijn voor het
moment of de periode waarop deze gemeten
zijn.
Door meerdere malen het patroon te ijken in
verschillende jaargetijden bij diverse waterstan
den zullen de berekende verschillen in een der
gelijk Waddengebied nogal kunnen fluctueren.
Om hiervan een indruk te verkrijgen, dienen
dergelijke ijkmetingen dus te worden herhaald.
IJkmethode
Omdat het gebied bijzonder uitgestrekt was,
kon de plaatsbepaling door middel van de tra
ditionele voorwaartse insnijdingen met theodo
lieten hier niet worden toegepast.
Door Radio-Holland N.V. is onder de naam
Cubic-Autotape een elektro-magnetisch plaats
bepalingssysteem in de handel gebracht, dat
berust op het per seconde elektronisch meten
van twee afstanden, nl. van een antenne op een
schip naar twee andere antennes op verschil
lende in coördinaten bekende punten op de
wal. Met dit plaatsbepalingssysteem heeft de
ijking van het Sea-Fix patroon plaatsgevonden.
De nauwkeurigheid in de plaatsbepaling met
de Autotape ligt tussen de 1 en 3 meter, mits
men ervoor zorgt dat de hoek tussen de rich
tingen, waarin de afstanden worden gemeten
tussen de 40 en 160 graden blijft.
Cubic-Autotape
Een set Cubic-Autotape bevat twee afstand
meters.
Tedere afstandmeter bestaat uit twee zend- en
ontvanginstallaties. De zend- en ontvanginstal-
latie met de zgn. interrogator-antenne, welke
op het schip gemonteerd wordt heeft daarbij
nog een rekeneenheid. Deze rekeneenheid be
rekent iedere seconde een afstand, uitgedrukt
in dm. De grootste af te lezen afstand bedraagt
99999 dm. Intervallen van 10 km moet men
dus zelf aan de hand van een kaart bepalen.
Door een andere schakeling is het mogelijk
iedere 2/3 seconde een afstand te krijgen. De
rekeneenheid rekent in dit geval slechts de vier
laatste cijfers van de afstand, dus onderdelen
van km uit.
De berekende afstanden worden in beeld ge
bracht door de zg. Nixi-buisjes. Ook kunnen
de afstanden met een zgn. „printer" op een
papierstrook afgedrukt worden.
De andere ontvang- en zendinstallatie met de
zgn. responder-antenne plaatst men op het
punt, waarnaar men de afstand wil meten. De
responder-antenne heeft een hoornvormig mo
del, dat op een statief is te bevestigen.
De antenne staat in verbinding met de eigen
lijke responder (zie foto 1), die het ontvangen
signaal versterkt en met behoud van z'n speci
fieke eigenschappen terugzendt naar de inter
rogator-antenne. Voor de benodigde energie
zorgt een 12 volts accu. De in bedrijf zijnde
responder verbruikt ongeveer 3 ampère per uur.
Een set Cubic-Autotape bevat dus twee res-
ponders met toebehoren. De twee zend- en
ontvanginstallaties, behorende bij beide afstand
meters, die bij deze meting op een schip ge
monteerd werden (een helikopter zou ook ge
bruikt kunnen worden), zijn in één apparaat
(interrogator) ondergebracht (zie foto 2).
Beide afstandmeters hebben een gemeenschap-
243
Foto 1.
