Controlemetingen bij de
experimentele bouw van een tunnel
onder het Amsterdam-Rijnkanaal
bij Jutphaas
door C. N. van Toor, landmeetkundig ambtenaar B.
271
De verbreding van het Amsterdam-Rijnkanaal
t.b.v. de duwvaart bezorgt de Meetk. Dienst
veel meetwerk, zoals voor het uitzetten van
boordvoorzieningen, bij de bouw van de nieuwe
bruggen en sluizen, enz.
Interessant was de begeleiding van de bouw
van een tunnel onder het Amsterdam-Rijnka
naal ter plaatse waar de Vaartse Rijn en het
Merwedekanaal bij Jutphaas met elkaar ver
bonden moesten worden t.b.v. de waterhuis
houding. De verbreding van het kanaal maakte
vervanging van de bestaande tunnel nodig.
Bij de bouw van de nieuwe tunnel maakte
men voor het eerst gebruik van geprefabri
ceerde elementen, door de betonfabriek van de
Combinatie Oosterschelde te Kats (Zld.) ver
vaardigd en per schip aangevoerd.
De moten werden vertikaal gestort en door
twee elementen achtereenvolgens steeds op
elkaar te storten, fungeerden zij als eikaars
contramal, waardoor het maken van stortnaden
voorkomen werd, hetgeen de waterdichtheid
zeer ten goede komt.
De lengte van de tunnel is 130 meter en be
staat uit 44 moten, ieder wegende 75 ton
(zie fig. 1). Elke moot heeft drie kanalen.
Voor de montage van de tunnelmoten werd
gebruik gemaakt van de Noordersluis als bouw-
dok.
Op de wal waren naast de sluis de aangevoerde
moten opgeslagen. Met een over de sluis ge
bouwde portaalkraan werden de elementen ge
plaatst. (Fig. 2). Hierbij werd begonnen vanuit
het midden van het te maken kunstwerk. Dit
was het moment waarop een meetploeg van de
M.D. werd ingeschakeld om verder de bouw
te begeleiden.
De eerste moot moest zuiver horizontaal ge
steld worden. Daartoe waren reeds bij de bouw
in Kats op het dak van iedere moot meetmer-
ken aangebracht met een diameter van 12
cm en 2 cm diep. Hierin paste een speciale
ring met diameter 11,7 cm, waarop een gebo
gen bovenvlak was geconstrueerd. De ring
werd in het meetmerk geplaatst als opstelpunt
voor een invarbaak.
Door herhaalde aflezing van twee meetmerken
Figuur 1. Figuur 2.
GEMAAL
Z1NKELEMENT
