Specialisatie
Specialisatie in een bepaald vakgebied biedt
grote voordelen. Men kan zich veel meer ver
diepen in steeds ingewikkelder wordende pro
blemen die naar voren komen. We moeten
echter wel duidelijk stellen, dat specialisatie
slechts dan zin heeft, als zij in dienst staat
van de grotere mogelijkheden in de gehele
maatschappij! Deze stelling zal iedereen toch
moeten kunnen onderschrijven. Het wordt wel
steeds moeilijker binnen de vakgebieden (en in
het bijzonder binnen de specialismen) de „gro
te lijnen" nog duidelijk in het oog te houden.
De oorzaak hiervan zal gezocht moeten wor
den in de groter en ondoorzichtiger wordende
diensten en bedrijven. Het verdient daarom
aanbeveling ons bewust te worden van de zin
van en de samenhang in ons vakgebied binnen
dienst en bedrijf, maar dan ook verder. Hoe
functioneert de dienst of het bedrijf binnen de
gehele maatschappij?
Door de steeds onoverzichtelijker wordende
structuren binnen onze werkgemeenschappen
is het gevaar niet denkbeeldig dat men slechts
gericht is en blijft op het eigen vakgebied.
Daar zijn in ieder geval nog de minste ondui
delijkheden. Onoverzichtelijkheid en ondoor
zichtigheid werken onverschilligheid in de hand,
hetgeen op ieder terrein een negatieve invloed
heeft. Er zullen daarom ook wegen moeten
worden gezocht die deze problemen helpen
oplossen. Kritisch inzicht en kritische opstel
ling ten opzichte van velerlei „onduidelijkhe
den" is belangrijk om problemen te kunnen
analyseren. Dit geldt zowel in de werksituatie
als in de maatschappij als geheel. Kritiekloze
aanpassing zal niet helpen uit de impasse te
geraken. Het op gang brengen van een be-
wustmakingsproces van waaruit weer wat
meer zicht verkregen wordt op situaties, zal
daarom in de toekomst grotere aandacht moe
ten krijgen.
Velen van ons zijn werkzaam bij de overheid.
De meeste overheidsdiensten zijn niet pas gis
teren ontstaan. Jarenlang functioneren ze al in
de samenleving. Het is daarom ook voor de
hand liggend dat daar vele onduidelijk gemoti
veerde vanzelfsprekendheden vaak aanwezig
zullen zijn. De algemeen aanvaarde gang van
zaken is meestal, dat men daar niet zo gemak
kelijk over praat. Men is zich zelfs bepaalde
dingen helemaal niet bewust, ondanks dat men
er dagelijks mee te maken krijgt. De instelling
van „daar veranderen wij toch niets aan" is
vaak aanwezig. Misschien niet geheel ten on
rechte. Het gevoel van machteloos te zijn heeft
alles te maken met de structuur van de dienst
of het bedrijf. Verstopt geraakte informatie- en
communicatie-kanalen zijn in veel gevallen oor
zaak van een apathische houding.
De landmeetkunde kenmerkt zich o.a. door het
duidelijke dienstverlenend aspect. Het onder
houden van velerlei contacten met andere af
delingen zal een grote en belangrijke rol moe
ten spelen. Dit vergt de bereidheid om met
veel overleg te werk te gaan. Het geven van
adviezen met betrekking tot het kaartmateriaal
dat men denkt nodig te hebben, verdient ook
de aandacht. De eventuele consequenties van
de eisen die men stelt, moeten duidelijk ge
maakt worden.
Betrokkenheid
Zoals hiervoor al is gesuggereerd, zal het op
gang brengen van een bewustmakingsproces,
waaruit een kritische houding zal volgen, de
sleutel zijn tot het oplossen van veel proble
men. Dit geldt voor de maatschappij als ge
heel, maar in niet mindere mate voor de ver
schillende werksituaties. Het zich betrokken
voelen bij de dienst of het bedrijf heeft een
duidelijk positieve invloed op de werkverhou
dingen en de werkresultaten. Wetenschappelijke
onderzoekingen hebben dit in de afgelopen ja
ren aangetoond. Met het „zich betrokken voe
len bij de dienst of het bedrijf" wordt bedoeld
de instelling, dat de taak, het werk en de on
derlinge relaties worden gezien tegen een ach
tergrond van gezamenlijke doelstellingen en be
langen.
Dit gevoel van betrokken-zijn is helaas in de
praktijk vaak ver te zoeken. De oorzaken lig
gen niet slechts bij de medewerkers maar
ontbreken van voldoende informatie en commu
nicatie liggen daaraan ten grondslag. Een van
de belangrijke behoefte-categorieën van de
mens is om „gekend te worden", d.w.z. mee
te tellen, en de behoefte aan „nieuwe erva
ring".
Het zal duidelijk zijn dat de dienst of het be
drijf en ieder individu daarbinnen gebaat is bij
medewerkers die zich hun werksituatie duide
lijk bewust zijn, van daaruit kritisch zijn inge
steld en een grote mate van betrokkenheid
voelen bij de gang van zaken.
Als de nadruk wordt gelegd op de noodzaak
van goede informatie in het bedrijf, wordt vaak
de mening verkondigd, dat de medewerkers
geen interesse tonen voor die informatie. Dit is
ten dele waar. Laten we wel bedenken dat
goede informatie volledig moet zijn. Als het
wordt beperkt tot slechts wat algemeenheden en
niet doordringt in directe situaties, zal de in-
327
