Niet metrisch gebruik van
luchtfoto's*)
door ir. J. M. Remeijn, Internationaal Instituut voor Luchtkaartering en
Aardkunde, ITC, Enschede.
Introductie
Als men de titel van deze inleiding nader be
kijkt vallen twee termen op, waarvan de be
langrijkste wel het woord luchtfoto is. Wat is
dat eigenlijk een luchtfoto. Zoals bekend is de
term foto afgeleid van het woord fotografie,
hetgeen schrijven met licht betekent. De af
beeldingen op een foto zijn dan ook het resul
taat van de projectie en inwerking op een licht
gevoelige laag van straling gereflecteerd door
een aantal voorwerpen. Deze straling omvat
niet alleen zichtbaar licht (380-750 nanometer
golflengte), maar ook ultra violet straling (315-
380 nm) en straling uit het nabije infrarood
(750-1500 nm), aangezien sommige fotogra
fische emulsies ook daarvoor gevoelig zijn.
Een globaal overzicht van het elektromagne
tisch spectrum ziet er als volgt uit.
In voorgaand schema treft U stralingstypen aan
die weliswaar kunnen resulteren in foto's maar
dit slechts indirect doen langs optische weg.
Genoemd worden röntgenfoto's, thermografie-
en en radarfoto's. Bijvoorbeeld temperatuur
verschillen tussen voorwerpen kunnen worden
geregistreerd met thermisch infrarood gevoelige
aftastapparatuur, die de warmtestraling omzet
in een elektrische stroom, die vervolgens een
lampje aan het gloeien brengt, waarmee een
lichtgevoelige film wordt belicht. Bij radar
opnamen gebeurt iets dergelijks, hoewel hier de
radargolven eerst actief worden uitgezonden,
waarna het gereflecteerde deel weer wordt op
gevangen en geregistreerd. Als gevolg van de
aard van de opname apparatuur treden in deze
opnamen sterke vertekeningen op, die echter
hinderlijker zijn voor de kaartering dan voor de
interpretatie van de beelden.
De luchtfoto
In principe zijn er vier typen fotografische film
in gebruik voor interpretatie doeleinden.
a) de panchromatische film, waarvan de emul
sie een gevoeligheidsbereik heeft van 350-
750 nm. Deze film wordt veel gebruikt
door fotogrammeters, maar is ook populair
bij vegetatiedeskundigen in de tropen.
b) de zwart-wit infra-rode film, waarvan de
emulsie gevoelig is voor zichtbaar licht en
infrarode straling (350-900 nm). Zeer ge
schikt voor de boskaartering in de gematig
de luchtstreken.
c) de kleurenfilm, die voorkomt als negatief
film en als omkeerfilm. De film is opge
bouwd uit drie emulsies welke respectieve
lijk groen, rood en blauw gevoelig zijn. Ge
voeligheidsbereik 350-680 nm.
d) de kleuren infrarode film, of valse kleuren
film, welke uit twee of drie lagen is opge
bouwd. De term valse kleuren geeft aan dat
de geregistreerde straling niet wordt afge
beeld in de overeenkomstige kleur. Rode
voorwerpen komen groen op de foto, groen
wordt blauw, terwijl infrarode straling een
kleurstof activeert, die rode tinten laat zien.
Het spectrale bereik loopt tot 890 nm.
De gewone kleurenfilm wordt belicht door een
ultraviolet filter, om ongewenst strooilicht te
179
Golflengte
(orde v. grootte)
elektromagne
tisch spectrum
0,0003-0,003 nm
0,03 -0,3 nm
3 -30 nm
gammastraling
röntgenstraling
ultraviolet
(U.V., licht en
(nabij IR
(thermische
(straling
0,003 -0,3 meter radar
3 -3000 meter radiogolven
Golflengten geschikt
voor luchtfotografie
golflengte
spectrum interval
(nanometers)
ultraviolet 315-380
300 -3000 nm
3000 -30.000 nm
violet
blauw
groen
geel
oranje
rood
380-446
446-500
500-578
578-592
592-620
620-750
reflectief infrarood
750-1500
Inleiding gehouden op 6 mei 1972 in het kader
van de studiedagen van het Nederlands Genootschap
voor Landmeetkunde.
