Uit de goed geschoolde vakmensen zijn uit
de begintijd van de Engelse kartografie
kaartmakers als Saxton, Norden (1548-ca.
1625), wiens werk veelomvattender is dan dat
van Saxton, Symonson (overl. 1598) e.a. voort
gekomen, hoewel ondanks hun goede werk en
dat van Robert Lythe en Ralph Agas „the
general practice was far from scientific Zo
was het in 1570. Er opereerden verscheidene
lay-surveyors, die men echter wel moet onder
scheiden van de kroonlandmeters, die al sinds
1515 optraden. Zo weten wij, dat o.m. Merca
tor zijn kaart van 1564 van de Britse eilanden
samenstelde voornamelijk uit Engelse informa
ties en dat Ortelius in 1573 kaarten publiceer
de, die enige jaren eerder in Engeland gereed
gekomen waren, b.v. een kaart van Humphrey
Lluyd. En de kopie van Quartermaster's
Map" van 1644, gegraveerd door Hollar, welke
kaart meest bij het veldleger werd gebruikt,
moet worden gezien als samengesteld vrijwel
uitsluitend met behulp van Saxton's origineel
(Latere drukken van Jeimer-1671, Garreit-
1688 en Rocque-1752 geven wel meer wegen,
maar Saxton's werk is toch een paar eeuwen
intact gebleven).
Om op Saxton terug te komen, in 1572 droeg
Thomas Seckford (overl. 1587, een advocaat
verbonden aan het Engelse Hof en Master of
the Requests van koningin Elisabeth) Saxton
op, alle landen van Engeland en Wales op te
meten en in kaart te brengen. Op 22 juli 1577
kreeg hij toestemming tot publikatie voor 10
jaar. In de licentie staat o.m. dat hij ,,a greate
nomber of the severall counties and sheires has
drawen oute and set fourthe diverse trewe and
pleasawnte mappes, chartes or platts (De
volledige tekst is opgenomen in dl 3 van Ty
pographical Antiquities"or an Hist, account
of the origin and progress of printing in Gr. B.
and I., by Joseph Ames and William Herbert,
London 1790). Er is onzekerheid omtrent zijn
positie in het huishouden van Seckford; „a ser
vant", zoals in Chubb, The printed maps
repr. 1966 wordt verondersteld, was hij o.i.
niet.
Toen hij zijn eerste nationale atlas produceerde,
was hij niet ouder dan 28 jaar. Men heeft er zich
steeds over verbaasd, dat deze jonge toen
onbekende Yorkshireman met betrekkelijk
weinig training zulk uitstekend werk kon leve
ren. Over zijn werkwijze is zeer weinig bekend,
maar zijn grote werk, 34 county-plans, zou hij
in minder dan 7 jaren hebben voltooid. Waar
schijnlijk schetste hij vanaf heuvels en liet hij
zijn helpers beneden inlichtingen verzamelen
over plaatsnamen, afstanden en grenzen. Zoals
Jac. v. Deventer een Spaanse opdracht met vrij
geleide had (Geodesia 1968-11), zo ook werd
Saxton beschermd door een brief van het toen
malige vorstendom Wales, door welke autoriteit
hem zelfs een Welsh en Engels sprekende ruiter
werd meegegeven als gezelschap. Elders heet
het dat hij moest worden „conducted unto any
towre, castle, high place or hill to view the
country accompanied with 2 or 3 honest
men such as do best know the country for the
better accomplishment of that service".
Het is bekend dat ook Robert Lythe voor zijn
grote kaart van Ierland (1570) gebruik maakte
van plaatselijke gidsen voor aanwijzing van
grenzen en uitzichtpunten, waardoor hij veel
onkosten maakte door het huren van paarden
en boten. Lythe's Survey Map bestaat nog als
214
resmm G* ralamn
alvironJas.m a/jre
Een vignet uit „The surveyor" van Aaron Rath-
borne (1616): de landmeter aan het werk.
