en visserij na een schets van huidige en toekom
stige ontwikkelingen in onze landbouw, een
aantal opmerkelijke uitspraken over het toe
komstige Iandinrichtingsbeleid gedaan.
Ir. S. Herweijer ging daarbij uitvoerig in op de
verschillende functies van het platteland en de
aanspraken die op de groene ruimte worden
gemaakt door enerzijds een zich steeds verder
rationaliserende landbouw en anderzijds door
andere niet-agrarische gebruikers. Bij de in
richting van het landelijk gebied is het dan ook
noodzakelijk te komen tot een evenwichtige af
weging van de diverse functies. Dit houdt tevens
in het stellen van prioriteiten. Eensdeels zal
moeten worden overgegaan tot scheiding van
functies. Anderzijds verdient het zoeken naar
nieuwe verantwoorde vormen van integratie
voor bepaalde gebieden grote aandacht.
Instrument voor de boeren en tuinders
Er is steeds gebouwd en verbouwd aan het
platteland en het zal voor vele delen van het
land van belang zijn dat dit proces wordt voort
gezet, met name de schaalvergroting. Dit uit
gangspunt leidt tot de volgende conclusies:
een agrarisch inrichtingsplan moet worden
geënt op toekomstige exploitatievormen
teneinde kapitaalverliezen te vermijden.
denkwereld en houding van zgn. "blijvers"
en "wijkers" zullen ten opzichte van ruil
verkaveling en landinrichting verschillend
zijn.
het wordt van toenemend belang de plan
nen in overleg met de ondernemers op te
stellen en hen ten aanzien van de uitvoering
bepaalde onderdelen individueel te laten
beslissen.
Directeur-generaal Herweijer ging op enkele
onderdelen van het inrichtingsplan iets nader
in. Ten aanzien van de ontsluiting ziet hij een
tendens tot minder openbare wegen (schaal
vergroting), maar met hogere kwaliteitseisen
(tankmelken, bulkvervoer). Ook voor de wa
terbeheersing is een voortdurende verbetering
van veel belang, waarbij de voor- en nadelen
van beekverbetering tegenover partiële aan
koop dan wel onteigening van oeverstroken
met inundatie, het overwegen waard zijn. Voor
de verkaveling zowel van bouwland als gras
land zijn grote kavels van betekenis, terwijl de
eventuele integrale perceelsverbetering van in
dividuele factoren afhangt.
Tenslotte: de bedrijfsvergroting is geen doel
in zichzelf bij de ruilverkaveling, maar wel van
belang voor het rendement van de investerin
gen. Een zekere economische rivaliteit tussen
de spontane en georganiseerde bedrijfsvergro
ting is zeer wel aanwezig. Bedachtzaam optre
den met het prijsbeleid van de Stichting Beheer
Landbouwgronden is daarom gewenst.
Instrument voor niet-agrarische functies
Bij een bespreking van de niet-agrarische func
ties van de landelijke gebieden maakt ir. Her
weijer een duidelijk onderscheid tussen de in
frastructuur en de open ruimte daarbinnen,
met andere woorden tussen het net en de ma
zen. Met betrekking tot de infrastructurele ele
menten van de ruilverkaveling merkte hij onder
andere op:
Bij aanleg en verbetering van plattelandswegen
moet rekening worden gehouden met het niet-
agrarisch verkeer; dit eist bijdragen van derden
om de eigenaren niet onevenredig te belasten.
De functie van watertransportweg in de lan
delijke gebieden wordt steeds onbelangrijker.
Het belang van de kwalitatieve waterbeheersing
zal in de plannen zwaarder gaan wegen, mede
naarmate de relatie sterker wordt met water
sport en oeverrecreatie, met name de sport-
visserij. Het tegemoetkomen aan gerechtvaar
digde verlangens naar beter wonen en buiten
wonen wordt via bestemmingsplannen gehono
reerd, maar kan consequenties hebben voor de
plannen. Aandacht vraagt hierbij vooral een
geïntegreerde visie ten aanzien van de land
schappelijke inrichting, bijv. bossen planten
waarin later eventueel ook woningen kunnen
worden gebouwd. Er moet gebruik worden ge
maakt van de "verschuivingsmogelijkheden" in
de ruilverkaveling, door recreatievoorzieningen
daar te treffen waar zij het hoogste rendement
opleveren. Het vervullen van deze functies van
bedoeld netwerk vraagt wèl aanpassingsvermo
gen, creativiteit en durf, maar roept geen bij
zondere moeilijkheden op. Merkwaardig genoeg
komen moeilijkheden te voorschijn in de dis
cussies over de toekomst van de open ruimte.
De groene mazen tussen het net
Iedereen, die de krant leest of naar de televisie
kijkt zal het wel bemerkt hebben: er ontstaat
in ons land een toenemende spanning tussen de
schaalvergroting in de landbouw enerzijds en
de landschappelijke en natuurwetenschappelijke
belangen anderzijds. Zo nu en dan dreigt er
een polarisatie plaats te vinden, die het berei
ken van een verantwoord compromis bemoei
lijkt. De problematiek is bovendien zeer com
plex: kleinschalige landschappen, stroomdalen,
verharden van zandwegen, beekverbetering,
heggen, bomen, oude boomgaarden enz.
307
