BRUNSVIGA
het aanvullen of herzien van de kaart de in het
terrein verdwenen of verplaatste obstakels,
scheidingen, e.d. kunnen determineren.
Oude rijkswegen bijvoorbeeld worden opge
knapt, de rijstroken worden verbreed, struiken
en middenbermen verdwijnen, vangrails worden
geplaatst. Het is dan, als men de herzienings
meting gaat inwerken, moeilijk vooraf vast te
stellen welke situatielijnen nog juist zijn, en
welke moeten verdwijnen om plaats te maken
voor nieuwe. Men zou dan zo graag eerst de
nieuwe gegevens in de kaart brengen en pas
daarna de oude verwijderen.
Wel, ook dat kan als het minuutstuk een
gravure is. We volgen voor een gedeelte het
boven omschreven procédé. De minuut-gravure
(fig. 12) wordt weer samen met Stabilene Pho-
tact Contrast Graveerfilm (fig. 13) in een
vacuumraam gelegd en er wordt weer belicht
(fig. 14). Tijdens de ontwikkeling die hierop
volgt worden de delen die licht ontvingen weer
zwart (fig. 15). Wat nu volgt zal u misschien
verbazen. We hangen de film te drogen. Dus
géén omkeerbad. Oók geen fixeer. De droge
film ziet er grauw uit (de lichtgevoelige laag)
met zwarte figuratielijnen. Die grauwe laag is
goed met potlood te betekenen, dus ga uw
gang. Vul de kaart aan met de nieuwe gegevens
en haal met potlood de vervallen situatielijnen
even door (fig. 16). Met de hand graveert u
daarna de nieuwe figuratie die u zojuist met
potlood tekende, in en tegelijkertijd brengt u
met een penseel over de vervallen lijnen as-
faltlak aan. (fig. 17). Zo, verder doet de repro-
graaf het nu weer: Hij legt de Photact graveer
film eerst even in het omkeerbad waar de
zwarte figuratie oplost, behalve die waarover
de asfaltlak is aangebracht (fig. 18) en etst
de oude situatie in (fig. 19).
Met benzine verwijdert hij nu de asfaltlak (fig.
20). De gravure bevat thans de complete figu
ratie: „goed gebleven oude", aangevuld met
nieuwe.
De bovenlaag van de nieuwe gravure bevat nu
nog de grauwe lichtgevoelige laag, en de ver
vallen lijnen in zwart. Dit geheel wordt nu nog
even verwijderd: Eerst ontwikkelen, zodat het
geheel zwart wordt (fig, 21) en daarna de
zwarte laag oplossen in het omkeerbad (fig.
22).
N.B. Belichten was niet meer nodig want de
film is immers de donkere kamer al uit geweest
voor het bijtekenen en graveren van de nieuwe
gegevens.
Opmerkingen
1. Bij beide procedé's wordt éénmaal in het
vacuumraam belicht. Omdat de minuut-gravure
rechtlezend (negatief) is, en we diezelfde toe
stand bij de duplicaat-gravure willen creëren,
kan niet laag-op-laag worden gekopieerd. De
dikte van de (transparante) drager van de
minuut-gravure (zie figuur 3 of 14) kan enige
verstrooiing van het licht veroorzaken, waar
door dikkere lijnen ontstaan op de duplicaat
gravure. De reprograaf moet dus even leren de
belichtingstijd zodanig te regelen dat de lijn
dikte ontstaat die wordt gewenst.
2. Asfaltlak bevat vluchtige stoffen en droogt
tamelijk snel in, zodat verwerking met een
penseel moeilijk wordt. De lak is echter een
voudig te verdunnen met benzol.
3. Er zijn naast asfaltlak misschien andere lak-
soorten die eveneens bescherming bieden tegen
de chemicaliën van het omkeerbad en tegen de
etsvloeistof. Deze andere laksoorten mogen ech
ter nooit op te lossen zijn in thinner of aceton,
omdat deze vloeistoffen ook de roodbruine
graveerlaag aantasten, vooral op de plaatsen
waar lijnen gegraveerd zijn. Deze lijnen krijgen
dan een brokkelig of rafelig aanzien.
4. De bij de figuren 7 en 8, en de bij figuur 21,
beschreven handelingen om de resterende licht
gevoelige laag te verwijderen, dient slechts ter
verfraaiing van de kaart en zijn eigenlijk niet
noodzakelijk, als men van de gravure via de
kontaktmethode een positieve afdruk maakt.
Indien men echter tijdens latere bijhouding de
tails op een lichtbak-tekentafel denkt te zullen
moeten overnemen, dan is het inderdaad ge
wenst dat de lichtgevoelige laag van de film
is verwijderd, omdat daarmee de transparant
heid wordt vergroot.
Oók als men beschrifting op de gravure plakt
om met behulp van autopositieffilm een positie
ve afdruk te maken met zwarte lijnen en zwart
schrift (zie Geodesia 1969-7/8), dan is de ver
vallen zwarte figuratie, dus in feite de hele
lichtgevoelige laag, ongewenst.
Einfach- u. Doppel-Rechenmaschinen
F. H. FLASDIECK
bis zu 21 Stellen, auch z.B. Modell 18 RKW
(mit 18 Stellen und .tekenknop')
fabrikneuwertig,
Lieferung a mit 1 Jahr Garantie,
per Auto sofort lieferbar
D 56 WUPPERTAL 2 (BARMEN)
FUTTERSTR. 17 - TEL. 0949/2121/55 55 54
Korrespondenz in hollandisch
