Over koopakten en
CV)
W. Koopmans, oud-ambtenaar van het Kadaster te Utrecht.
De Aramese papyri
Behalve in het prachtige werk van Emil G.
Kraeling: „The Brooklyn Museum Aramaic Pa
pyri", New Haven, 1953 wordt ook in verschei
dene andere studies van deze Aramese docu
menten gesproken. Zij komen uit het bezit van
de bekende Amerikaanse Egyptoloog Charles
Edwin Wilbour, die indertijd de door hem ge
kochte negen rollen papyri in beschuitblikken
pakte, waarin ze tot 1947 bleven. Na zijn dood
schonk zijn dochter een en ander aan het
Brooklyn Museum. Van de rollen zaten acht
nog vast met de originele koorden; ze waren
van zegelafdrukken voorzien.
Ze worden gedateerd in de 5e eeuw v. Chr.
Het Aramees schijnt niet langer dan een eeuw
vrij algemeen gebruikt te zijn als voertaal. Nu
spreekt men het alleen nog in enkele Syrische
dorpen en in het uiterste noorden van Mesopo-
tamië. In de Bijbel worden de Arameeërs
Syriërs genoemd. De grote vondsten van in het
Aramees gestelde papyri kwamen na 1893,
maar pas in 1939 werden ze voor het eerst
gepubliceerd door Noel Aimé-Giron onder de
titel „Adversaria Semitrica" in het Bulletin de
l'lnstitut Frangais d'archéologie oriëntale du
Caire, 38, 1939.
Wij herinneren er nog aan dat Tiglatpileser III
omstreeks 750 een eind maakte aan het Ara
mese rijk van Damascus.
Onder deze weinig beschadigde stukken uit de
5e eeuw v. Chr., afkomstig van de Joodse
kolonie op het eiland Elephantine, komen ver
schillende koopakten voor, van welke hierna
enkele in vertaling worden opgenomen. Behalve
verkopen echter werd van alles en nog wat in
geschriften vastgelegd, overeenkomstig de Ba
bylonische wet, dat de rechtsgeldigheid van een
transactie alleen kon blijken uit een geschreven
overeenkomst, bezegeld door getuigen. De Ara
mese papyri zullen ook een duplicaat hebben
gekend. Men mag dat aannemen op grond van
het feit, dat Griekse papyri uit de 4e eeuw op
Elephantine gevonden, de tekst tweemaal heb
ben op één vel met een tussenruimte tussen
eerste en tweede.
Het bovenste deel was opgerold, nadat in de
blanco tussenruimte een snee was gemaakt,
koorden waren er doorgestoken en van zegel
stempels voorzien. Het andere deel werd er
tegen aan gerold, maar bleef ongezegeld, dus
open. De documenten werden gevonden, opge
borgen in grote kruiken.
Wij moeten bedenken dat Egypte onder Assy-
risch bestuur was van 671 tot 663 v. Chr. en
onder Perzische heerschappij van 525 v. Chr.
af. Het is begrijpelijk dat de vorm van de con
tracten invloed ondervindt van deze wisselingen,
die ook nog lang nawerken.
In de meeste akten volgen de verschillende
clausules elkaar op in dezelfde volgorde: namen
partijen en inleiding, beschrijving van de eigen
dommen), samenvatting van de transactie en
voorzieningen voor de toekomst (als het lande
rijen betreft b.v. dat de kinderen na de dood
treden in de rechten van de verkrijger). Er
wordt niet gerept van toestemming door de
andere partij, noch van contante betaling.
Als het overdracht van huizen betreft, wordt
ook het huis gedetailleerd beschreven (no. K
173
De grenzen, of de maten en de grenzen worden
beschreven: its measurement is: its length from
the lower to the upper end 13 cubits and one hand-
breath; width from east to west 11 cubits by the
measuring-rod. Its boundaries: above it the house of
Dargman b(en) Harshin adjoins it; below it is the
house of Qoniah b. Zadok; east it is the house of
Jezan b. Uriah, thy husband and the house of
Zachariah b. Nathan; west of it is the house of
Espemet b. Peft'onith, boatman of the cataract" (no.
C 8:3).
