langere tijd, de tekeningen bij stoten of vallen
kapot sprongen: De weekmaker was „vervlo
gen". Toen later de polyesters aan de horizon
verschenen, leek het leed geleden, zij waren
tamelijk ongevoelig voor temperatuursverande
ringen en zij bevatten geen weekmaker. Door
een bepaald stabiliseringsproces waren en zijn
deze polyesters bovendien beter maatvast dan
de polyvinyls, zie tek. 1.
Tot nu toe heb ik u niets verteld, doch deze
uiteenzetting was nodig om u van een nieuwe
ontdekking in kennis te kunnen stellen. Men
heeft geconstateerd dat de polyesters door de
inwerking van ultra-violet licht na korte of
langere tijd hun stabiliteit verliezen; zij defor
meren in willekeurige richtingen. Dit betekent
dat wij onmiddellijk op onze hoede moeten zijn
voor wat betreft de tekeningen en reproducties
welke wij tot heden op polyesters hebben ver
vaardigd. We zullen ze zo weinig mogelijk aan
daglicht en vooral direct zonlicht moeten bloot
stellen als het gaat om prenten die nog jaren
mee moeten. Een grote fabriek in de VS, te
weten Keuffel en Esser, heeft het gevaar onder
kend en brengt op alle fabrikaten, of het nu
graveerfolies zijn of reproductiefilms, een coa
ting aan ter bescherming tegen het UV-licht;
van andere fabrikaten is mij niet bekend of zij
een dergelijke maatregel overwegen of reeds
hebben getroffen. Over de polyesters is nog
iets te zeggen: Waren de eerste polyesters, die
van zichzelf glad zijn, van een gelatine-hou-
dende mattering voorzien, thans zijn de nieu
were soorten voorzien van een pigment bevat
tende lak, die minder vochtgevoelig is dan
gelatine en bovendien harder, zodat bij gum
men of raderen minder snel beschadiging op
treedt. Ook de „fotografische" polyesters ken
nen deze mattering. Daar is de lichtgevoelige
gelatinelaag öp de pigmentlak-mattering aan
gebracht, zie tek. 2.
Pratend over het onderwerp „Dragers" wil ik
u nog even wijzen op een nieuwe graveerfolie.
Zoals u zich misschien nog zult herinneren,
heeft de heer Wieneke jarenlang een Europees
patent gehad op zijn graveerprocédé, waarbij
na het graveren werd ingezwart en vervolgens
door oplossing in een bepaalde vloeistof de
resterende graveerlaag werd opgelost. De figu-
DRAGERS
POLYVINYLS Mechanisch gematteerd
Weekmaker
Temperatuurgevoelig
POLYESTERS Chemisch gematteerd
Geen weekmaker
Weinig temperatuurgevoelig
U.V-LICHT BEÏNVLOEDT DE STABILITEIT
Figuur 1.
Figuur 2.
MATTERING VAN POLYESTERS
gelatinehoudende mattering
glasheldere drager
pigmentlakmattering
glasheldere drager
TEKENINGDRAGERS
gelatinehoudende lichtgevoelige laag tevens mattering
glasheldere drager
gelatinehoudende lichtgevoelige laag
pigmentlakmattering
glasheldere drager
LICHTGEVOELIGE
DRAGERS
64
