Met dit materiaal kan het volgende gebeuren:
a. Bij ontwikkeling wordt de lichtdruk blauw.
De machine is dan te warm. Er moet met een
koude machine dus bijvoorbeeld 's morgens
vroeg worden ontwikkeld.
b. Bij ontwikkeling ontstaan krassen op de af
druk. Men is dan vergeten dun filtreerpapier
op de lichtdruk te leggen tijdens het ontwikke
len, wat voorkomen zou hebben dat de zachte,
kalk bevattende, laag beschadigd werd.
Eén firma, GAF, heeft zijn papier (uitgezon
derd Zwart-Standaard) voorzien van een pre-
coating, d.w.z. met een soort rijstepap is het
papieroppervlak glad gemaakt voordat de dia-
zolaag erop werd aangebracht. Papier is nor
maal altijd enigszins ruw, doordat de vezels
over elkaar heen liggen, De meeste fabrieken
brengen ook glanzend lichtdrukpapier (Con
trastpapier). De diazozouten, die normaal in
water opgelost in de laag zitten, bevinden zich
nu, in alcohol opgelost, in een plastic laag.
Deze laag is dan ook alleen met alcohol te
penetreren. Men kan met een gerust hart met
dit papier in de regen lopen. Als men het
echter vouwt, dan schilfert de laag op de vouw.
Men kan het papier bovendien niet gemakkelijk
betekenen. Uit het voorgaande blijkt wel, dat
voor het kopieren van halftoon-originelen, zo
als onze luchtfoto's, een goede vakman en een
juiste papierkeuze van primair belang zijn.
Tot slot van mijn betoog wil ik nog graag uw
aandacht vragen voor enkele bijzondere repro
ductie-technieken. Naar mijn mening is er dik
wijls behoefte aan filmcalque's waarop de figu
ratie gedeeltelijk in zwart is weergegeven en
voor een gedeelte in een ondertoon, die bij het
lichtdrukken een grijstint geeft of geheel weg
valt. Wij moeten ons dan buigen over het on
derwerp: ,,Hulpbeelden", zoals men deze ko-
pieervorm in de reprografie betitelt. U hebt als
noodoplossing misschien al eens gebruik ge
maakt van een raster. Een raster dat tijdens
de belichting tussen het origineel en de gevoe
lige film wordt gelegd, zorgt ervoor dat alle
getrokken lijnen op de kopie worden afgebeeld
als zeer fijn gestippelde lijnen. Men kan dan
nog kiezen tussen grove en fijnere rasters, Zo'n
fijn gestippelde lijn wekt de indruk, zowel op
de film als op een kopie, grijs te zijn, een soort
ondertoon dus. Een groot nadeel van deze
kopieermethode is, dat de figuratielijnen op
de kopie meer of minder gebrokkeld lijken; dit
is afhankelijk van de hoek die zo'n figuratielijn
met de rasterlijnen maakt. Een tweede bezwaar
is de wat ingewikkelde werkwijze. Een derde
FOTOLYSE M.B.V. KONTAKTFILM
KONTAKTFILM
spoelen I
fixeren
belichten
ontw.
drogen
Figuur 6.
68
