Nauwkeurigheid van
oppervlakteberekening
uit gedigitaliseerde
kaarten
door ir. A. C. Visser, Instituut voor Cultuurtechniek en
Waterhuishouding, Wageningen.
Inleiding
Het nauwkeurigheidsonderzoek van de bereke
ning van oppervlakten uit door digitalisering
aan kaarten ontleende coördinaten is een
onderdeel van het onderzoek naar het gebruik
van gedigitaliseerde kaarten bij de landinrich
ting (Visser, 1973). Het nauwkeurigheidsonder
zoek richt zich voornamelijk op de nauwkeu
righeid waarmee oppervlakten van kavels met
coördinaten ontleend aan topografische kaarten
schaal 1:10 000 kunnen worden bepaald.
Daarnaast is een onderzoek verricht met ka
dastrale kaarten schaal 1 2000 om een indruk
te verkrijgen van de verbetering in de nauw
keurigheid van de oppervlaktebepaling die met
een schaalvergroting kan worden bereikt. Als
nevenresultaat van het onderzoek was het moge
lijk de afwijking te berekenen tussen de uit de
kaarten gedigitaliseerde positie van een aantal
knikpunten in kavelgrenzen en de in het terrein
gemeten positie van deze punten.
Basismateriaal
Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van
gegevens van vier gebieden, te weten: Oosthem
nabij IJlst in Friesland, Smilde in Drenthe,
Haaksbergen in Overijssel en Nieuw-Heeten
nabij Holten in Overijssel. De keuze van deze
gebieden is, behalve door de beschikbaarheid
van basisgegevens bepaald door variatie in de
kavelvorm en tussen de gebieden. Voor de
keuze van het vierde gebied was tevens be
palend de aanwezigheid van gegevens van een
recent uitgevoerde kadastrale hermeting. De
grootte van de gebieden varieerde van 371 tot
514 ha. De kavelgrenzen zijn overgenomen van
de gegevens van de cultuurtechnische inventa
risaties en aangeduid op topografische kaarten
1:10 000. Waar op de topografische kaart de
grens niet zichtbaar was is deze gekopieerd van
een luchtfoto na een zorgvuldige inpassing van
de foto in het kaartbeeld. De knikpunten in de
kavelgrenzen zijn vervolgens op de kaarten aan
geduid en door digitalisering in coördinaten
bepaald. Met de op deze wijze verkregen
coördinaten zijn de oppervlakten van de kavels
berekend. De coördinaten vormden tevens de
basis voor het tekenen van kaarten waarop
de kavelgrenzen zijn afgebeeld. De kavelgren
zen van de gebieden zijn op schaal 1:10 000
door een tekenautomaat getekend. De van de
eerste drie gebieden getekende kaarten zijn op
nieuw gedigitaliseerd. Uit de aldus verkregen
coördinaten zijn de oppervlakten van de kavels
nogmaals berekend.
Omdat bij de cultuurtechnische inventarisatie
wordt uitgegaan van gebruikskavels en het ka
daster uitgaat van kadastrale percelen, is ten
behoeve van de vergelijking van oppervlakten
ontleend aan topografische kaarten met opper
vlakten ontleend aan kadastrale kaarten voor
de onderzochte gebieden nagegaan welke kadas
trale percelen met welke gebruikskavels over
eenkomen. De oppervlakten van deze percelen
zijn ontleend aan het kadaster.
De kadastrale hermeting van het gebied Nieuw-
Heeten is tachymetrisch uitgevoerd waarbij een
optische afstandmeter de meetgegevens leverde,
een computer de coördinaten van de aangeme
ten punten bepaalde en uit deze coördinaten
de oppervlakten van de kadastrale percelen
berekende, waarna een tekenautomaat de kadas
trale plans vervaardigde. Voor dit onderzoek
zijn deze plans, schaal 1 2000 opnieuw ge
digitaliseerd. Met de verkregen coördinaten zijn
de oppervlakten van de percelen nogmaals be
rekend.
127
