mzmmmmL
gecompenseerd door een uitstulping van de
mantel naar boven. Er zijn dus belangrijke
variaties in de dikte van de korst: onder de
continenten bedraagt de dikte ongeveer 30 km,
bij gebergten zelfs wel 60 km, terwijl de korst
onder de oceanen slechts 8 a 10 km dik is
(fig. 2).
2. Ieder die wel eens in de bergen geweest is
zal het zijn opgevallen, dat er in de gesteente-
lagen vaak enorme „plooien" voorkomen, in
grootte variërend van bijv. 1 m tot vele honder
den meters. Nu zijn deze lagen meestal ontstaan
uit zand- of slib-afzettingen die tijdens hun vor
ming keurig horizontaal moeten hebben gele
gen. De aanwezigheid van die plooien is dan
ook een aanwijzing dat er in het verleden grote
bewegingen in de aardkorst zijn opgetreden.
Door nauwkeurig onderzoek kan men nagaan
wat er in dat verre verleden met deze gesteen
ten is gebeurd.
Dat er ook tegenwoordig nog bewegingen in de
aardkorst voorkomen weten we bijv. door het
optreden van aardbevingen. De tegenwoordige
bewegingen noemen we „recente bewegingen"
waarbij we het woord recent zeer ruim mogen
nemen, bijv. de laatste 100 jaar, de laatste
1.000 jaar of zelfs de laatste 10.000 jaar. Mis
schien vindt u het vreemd om iets wat 10.000
jaar geleden gebeurde als „tegenwoordige ge
beurtenis" te bestempelen, maar dan dient u te
bedenken dat men de leeftijd van de aarde op
5 miljard jaar schat; 10.000 jaar vormt dan
eenzelfde gedeelte van de leeftijd van de aarde
als één uur in het leven van een mens van 60
jaar. De plooiïng die we in de bergen zagen
heeft de eigenschap dat de gesteentelagen wel
van vorm veranderen doch dat hun onderlinge
samenhang behouden is gebleven; te vergelij
ken met een stapeltje papier dat gebogen wordt.
In zeer veel gevallen echter verloopt het proces
van bodembeweging niet zodanig dat de onder
linge samenhang van het gesteente behouden
blijft. Bij deze categorie treden breuken op,
vlakken waarlangs de beweging zich voltrekt
als een verschuiving. Aan weerszijden van zo'n
breuk (in het Engels fault genaamd) blijft de
samenhang wèl bewaard, zodat men de onder
linge beweging van gehele „blokken" aan
weerszijden van de breuk kan beschouwen.
In fig. 3 zijn een paar eenvoudige mogelijkheden
Korst
Wortel
Mantel
Gebergte
Figuur 3. Blokdiagrammen bodembeweging.
Figuur 2. Verticale doorsnede van de aardkorst. Verticale schaal 1 1.250.000).
Voor de beweging Verticale beweging Horizontale beweging
ZZZZZZZZZZZZZZZZZ
214
