PUBL1KATIES OVER PLANOLOGISCHE
EN TECHNISCH-ADMINISTRATIEVE
GEODESIE
In het laboratorium voor Geodesie van de
Technische Hogeschool te Delft heeft de groep,
die zich bezighoudt met het onderwijs en onder
zoek op het gebied van de planologische en
technisch administratieve geodesie, besloten
over te gaan tot het uitgeven van een eigen
publikatiereeks. De reeks is bescheiden van op
zet, zowel voor wat de oplage als het aantal
publikaties per jaar betreft. De onderwerpen die
in de reeks aan de orde komen kunnen betrek
king hebben op eigen onderzoek op het gebied
van verkrijging, verwerking en verstrekking van
(landmeetkundige) gegevens, ruimtelijke plan
ning, landinrichting, stadsvernieuwing, beheer
en rechtstoestand van vastgoed.
De publikaties zullen gratis worden verspreid
bij planologische diensten en bij die diensten
waaronder een informatiesysteem van vastgoed-
gegevens ressorteert.
Als eerste in deze reeks verscheen Waarde-
functie en doelstelling in het toedelingsproces
(een vervolg op „Waardefunctie voor de toe
deling") door ir. R. van der Schans. Uit de
goed verzorgde uitgave, die 48 pagina's telt,
laten wij de inleiding en samenvatting gedeelte
lijk hierna volgen.
Bij de ontwikkeling van een geautomatiseerde
rekentechniek voor een gedeelte van het toede
lingsproces is door de Werkgroep Mechanisatie
Toedeling in het begin weinig studie gemaakt
van de bij overheid en belanghebbenden le
vende doelstellingen voor het plan van toede
ling. Op zich is dat niet verontrustend: vaak zal
men ook zonder doelstellingsanalyse, min of
meer intuïtief, een werkwijze vinden die heel
goede resultaten kan opleveren, en hopelijk
geldt dit ook voor de nu door de werkgroep
ontwikkelde, in „Toedelen door ordenen" en
„Waardefuncties voor de toedeling" beschreven
methode.
Een uitspraak, of deze nieuwe werkwijze ook
werkelijk doelmatig is, d.w.z. dat zij bij be
paalde doelstellingen passende resultaten geeft,
is echter pas mogelijk als er doelen voor het
toedelingsproces zijn gesteld. En hier beginnen
de moeilijkheden: expliciet geformuleerde, liefst
gekwantificeerde, doelstellingen zijn haast niet
te vinden, noch in wet, noch in ambtelijke voor-
schriften, noch in door de Plaatselijke Com
missies opgestelde richtlijnen voor het plan van
toedeling. Ook de direct bij het opmaken van
het plan betrokken landmeter-deskundigen blij
ken zich weinig met de problemen van doel
stelling te hebben beziggehouden. Ze maken
plannen, maar op grond van welke uitgangs
punten en langs welke weg die plannen tot stand
komen blijft duister, evenmin is duidelijk op
welke normen het voltooide plan wordt beoor
deeld. Dat wil niet zeggen dat de ontwerpers
geen doelstellingen hebben en slechte plannen
zouden maken, integendeel. Een manuaal ont
werper kan een voortreffelijk plan van toedeling
maken zonder dat hij de doelstelling ergens
expliciet heeft vastgelegd gekregen. Zijn impli
ciete kennis van de normen waaraan een plan
behoort te voldoen behoedt hem voor verkeerde
beslissingen en wanneer hij die toch neemt zor
gen grotendeels onbekende terugkoppe
lingsmechanismen meestal voor tijdige correctie.
In de computer daarentegen ontbreken deze
terugkoppelingsmechanismen zeker, en dit
maakt het noodzakelijk de doelstellingen te
expliciteren, opdat na de berekening daar als
nog aan getoetst kan worden en zonodig kan
worden bijgestuurd.
In dit artikel worden vanuit de rekentechniek,
verbindingen gelegd naar de in de praktijk be
staande doelstellingen voor het plan van toe
deling. „Toedelen door ordenen" en „Waarde
functies voor de toedeling" handelen hoofdza
kelijk over de rekentechniek met haar moge
lijkheden en beperkingen en gaven niet aan hoe
in een concrete situatie een waardefunctie voor
het overboekingsproces gekozen en het resultaat
verkregen met die waardefunctie getoetst kan
worden. Ook in dit artikel zal dat niet gebeuren,
maar wel worden de theoretische grondslagen
voor keuze waardefunctie en toetsing gelegd.
Een beperking daarbij is, dat de verzameling
van invoergegevens, de keuze van een begin-
oplossing en de integrale toetsing van de eind
uitkomsten geen onderwerp vormen van deze
studie. Ook aan een analyse van de doelstellin
gen zelf wordt voorbijgegaan.
Het artikel is als volgt opgebouwd. Hoofdstuk
2 geeft algemene beginselen van het doelgericht
sturen van processen, toegespitst op het toede
lingsproces in z'n totaliteit. Besproken worden
begrippen als voorwaarden, doelstelling, waar
denpatroon, sturing, toetsing en bijsturing.
In hoofdstuk 3 worden de in het voorgaande
hoofdstuk geschetste beginselen toegepast en
nader uitgewerkt voor het geautomatiseerde
overboekingsproces (wat dus slechts een deel
vormt van het gehele toedelingsproces!). Kern-
44
