Het gat van Nederland
door C. J. van Vorstenbosch, landmeetkundig ambtenaar van het
Kadaster te Breda.
Bovenstaande titel zal ongetwijfeld bij vele
lezers associaties opwekken met een eertijds
bekend televisieprogramma of met een plaats
in Nederland, waar veelal budgetaire moeilijk
heden zijn, maar niets is minder waar. Het gat
van Nederland waar ik u mee wil laten kennis
maken, was tot voor kort een gat in onze rijks
grens met België ter lengte van 50 km. Het gat
bevond zich tussen de grenspalen 214 en 215.
Paal 214 staat op het grenspunt Baarle-Nas-
sauAlphen en 215 op het grenspunt Baarle-
NassauChaam met de Belgische grens. Intus
sen zult u begrepen hebben dat het gat is
gedicht. Hoe dat in zijn werk is gegaan, wil ik
u in dit artikel mededelen.
Aanleiding
In 1966 werden in België langs de weg van
Baarle-Nassau naar Turnhout ter hoogte van
de grensovergang twee nieuwe grenswisselkan
toren gebouwd. De eigenaren van de gebouwen
kregen van de gemeente Weelde een bouw
vergunning, maar de dienst douane en accijnzen
van het Belgische ministerie van financiën had
bezwaren tegen deze bouw, gegrond op arti
kel 34 van de Conventie van Maastricht van
8 augustus 1843. Dit artikel 34 heeft de vol
gende inhoud:
„Voortaan en in het belang van beide staten,
zal er geen gebouw of woonhuis hoegenaamd
opgerigt mogen worden, tenzij hetzelve op
eenen afstand van 10 ellen (mètres) van de
grenslijn gelegen zij, of van slechts 5 ellen (mè
tres) van eenen weg of eenen dreef, wanneer
die weg of dreef gemeen is, en de grenslijn
door het middelpunt derzelfde gevormd wordt".
Na meting bleek één grenskantoor 2.50 m en
het andere 9.30 m van de grens te staan. Naar
aanleiding van dit geschil, dat de geschiedenis
in gaat als de „70-cm-kwestie", werd bij be
schikking van de minister van financiën dd. 27
februari 1967 een Belgisch-Nederlandse com
missie ingesteld ter bepaling van de juiste lig
ging van de grens tussen de gemeente Baarle-
Nassau en de Belgische gemeente Weelde ter
hoogte van de grenswisselkantoren. Deze com
missie die naar aanleiding van een Belgisch
voorstel werd ingesteld was gebaseerd op artikel
7 van het Reglement van 28 juni 1847, het
reglement omtrent de instandhouding der grens
palen tussen Nederland en België. Dit artikel 7
luidt:
CASTEl^.~^.
114
TILBURG
BREDA
CHAAM
ALPHEN
MEERLE
Schnekjn
BAARLE
HERTOG
BAARLE-
NASSAU T
POPPEL
MINDERHOUT
WORTEL WEELDE
Klooster
RAVELS
MERKSPLAS
TURNHOUT
