Het eeuwfeest van
„Hydrografie"*)
door Schout bij Nacht H. H. van Weelde, chef der Hydrografie
Vorig jaar, om precies te zijn op 17 juli, werd
in het Maritiem Museum Prins Hendrik" te
Rotterdam de tentoonstelling Met lood en
lijn", ondertitel „Vier eeuwen hydrografie" ge
opend. Directe aanleiding tot deze tentoonstel
ling, welke onder het toeziend oog van prof.
dr. ir. C. Koeman tot stand kwam, vormde het
feit dat op 8 juli 1874 de Afdeling Hydrogra
fie bij het toenmalige Department van Defen
sie werd ingesteld.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in „De Inge
nieur", No. 86 - 35.
Begrip hydrografie
In dit verband wordt erop gewezen, dat het
woord hydrografie is samengesteld uit twee
griekse woorden, welke betekenen „water" en
„beschrijving". In zeer algemene zin heeft dit
woord zowel betrekking op zoetwater als op de
zeeën; het wordt dan gebezigd in betrekking
tot velerlei wetenschappelijke onderwerpen en
de biologische, chemische en fysische eigen
schappen van het water worden daaronder be
grepen. Voor de zeeman heeft het woord hy
drografie een beperkte strekking. Het Interna
tionaal Hydrografisch Bureau te Monaco heeft
de volgende definitie gegeven: Hydrografie is
de wetenschap, welke de juiste gedaante van
het aardoppervlak voor zover van belang
voor de zeevaart vaststelt en bekendmaakt
in een voor de zeeman passende vorm.
Dit omvat:
triangulatie en kustbepaling
opmeting van oceanen, zeeën, zeearmen,
rivieren en andere bevaarbare wateren
de waarneming en bestudering van getij
den, getijstromen en andere stromen
magnetische, astronomische en oceanogra-
fische waarnemingen voor zover van nut
voor de opneming en voor de scheepvaart
het samenstellen en uitgeven van zeekaar
ten, zeemansgidsen, lichtenlijsten, getijta
fels, stroomtafels, berichten aan zeevaren
den en andere inlichtingen welke betrekking
hebben op bovengenoemde taak.
Het woord „hydrograaf" (vgl. hydrographer)
wordt in Nederland, Engeland en een aantal
andere landen gebruikt met betrekking tot de
chef van de betreffende Dienst. Opnemers (vgl.
surveyors) zijn zij, die het opnemingswerk aan
boord van de opnemingsvaartuigen verrichten.
175
'W-
