5. Vergelijking van stelsels De vergelijking zal plaats vinden op een drie tal punten: de rechthebbenden, de grenzen en de registrerende instantie. 5.1 De rechthebbenden Het is een kenmerk van positieve stelsels, dat ze de verkrijgers grotere rechtszekerheden bie den dan de werkelijke eigenaren. Dit in tegen stelling tot negatieve stelsels, die de eigenaar beschermen en de verkrijger geen zekerheid bieden. Beide stelsels hebben voordelige en na delige aspecten. Het voordeel van het positieve is, dat het de derden beschermt, die te goeder trouw op de registers afgaan. Verkrijgen deze derden, dan worden zij eigenaar. De registers kunnen hem echter geen zekerheid bieden dat hij zijn recht zonder zijn medewerking niet weer kan verliezen. Bij het negatieve stelsel heeft de eigenaar deze zekerheid wel met als nadeel, dat niemand op de registers af kan gaan omdat niet gegarandeerd wordt dat de geregistreerde ook inderdaad eigenaar is. Nu is het in toenemende mate nodig, dat allerlei instanties en vooral de overheid zekerheid heb ben omtrent de rechthebbenden op een stuk on roerend goed. Dit blijkt in Nederland o.a. uit het feit, dat de onteigeningswet en de ruilver- kavelingswet er van uitgaan dat de kadastrale rechthebbenden de werkelijke rechthebbenden zijn. Vandaar dat er steeds meer stemmen op gaan om een positief of in ieder geval een posi tiever stelsel dan het huidige in te voeren"). 5.2 De grenzen Bij positieve stelsels wordt (vooral in Zwitser land) aangenomen, dat kadastrale percelen worden overgedragen en dat de kadastrale grenzen de juiste grenzen zijn. Dit kan bereikt worden door een zeer zorgvuldige opmeting van de grenzen bij de instelling van het stelsel, een opmeting vooraf bij de verkoop van gedeelte lijke percelen en een verplichte verzekering van de grenspunten en het baseren van de omschrij ving in de akte op de resultaten van de meting. Enkele van deze punten komen niet alleen bij positieve stelsels voor maar ook bij enkele negatieve. Deze bieden dus in zekere mate een positieve zekerheid ten aanzien van de juistheid van de kadastrale grenzen. 5.3 De registrerende instantie De taak en de bevoegdheden hiervan hangen nauw samen met de zekerheid, die een stelsel biedt. De hypotheekbewaarder van het Nederlandse stelsel registreert zonder meer omdat, wanneer hij een akte zou registreren, die niet rechts geldig is, omdat b.v. de vervreemder niet be schikkingsbevoegd is, dit toch geen effect heeft. Immers de overschrijving doet de eigendom niet overgaan. De registratie is alleen één van de eisen voor de rechtsgeldigheid van een leve ring. De grondboekrechter van het positieve stelsel moet de rechtsgeldigheid van de akte wel onderzoeken, omdat de overschrijving in het grondboek de eigendom doet overgaan ook al zou later blijken, dat de vervreemder niet be voegd was. Hij garandeert bovendien aan der den de juistheid van de gegevens en velt een oordeel over de juistheid van de rechtsover- gang. De registratie is hier niet alleen één van de eisen voor een rechtsgeldige levering, maar doet de levering en dus de rechtsovergang te vens plaatsvinden. Registratie van een niet- rechtsgeldige akte doet de levering wel plaats vinden, dit in tegenstelling tot het negatieve stelsel, waar dit niet het geval is. Het positieve stelsel biedt dus meer zekerheid ten aanzien van de levering. 6. Samenvatting Als conclusie kunnen we opmerken, dat posi tieve stelsels een positieve rechtszekerheid bie den. De geregistreerde zaken worden als juist gegarandeerd. Terwijl bij negatieve stelsels alleen maar geregistreerd wordt en geen enkele zekerheid wordt geboden. De enige die zeker is van zijn rechten, is de mogelijk niet in de re gisters voorkomende eigenaar van een stuk on roerend goed, waarvan de geregistreerde gren zen ook niet de werkelijke grenzen behoeven te zijn. Het negatieve ligt hem bovendien in het feit, dat zijn eigendomsverkrijging niet altijd gepubliceerd behoeft te worden; alleen bij leve ring is deze publikatie verplicht, bij andere wij zen van eigendomsverkrijging niet. Het positieve beschermt de verkrijger en het negatieve de eigenaar. Een ander feit is, dat bij een positief stelsel de levering erg lang duurt vanwege het langdurige onderzoek dat aan de boeking vooraf gaat, terwijl bij het negatieve stelsel de levering vlot geschiedt. Het voordeel van het Torrensstelsel is, dat het de eigendom van het onroerend goed verbindt 6. Zie o.a. Rijtma in „Het Kadaster". 291

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

(NGT) Geodesia | 1975 | | pagina 15