5. Vergelijking van stelsels
De vergelijking zal plaats vinden op een drie
tal punten: de rechthebbenden, de grenzen en
de registrerende instantie.
5.1 De rechthebbenden
Het is een kenmerk van positieve stelsels, dat
ze de verkrijgers grotere rechtszekerheden bie
den dan de werkelijke eigenaren. Dit in tegen
stelling tot negatieve stelsels, die de eigenaar
beschermen en de verkrijger geen zekerheid
bieden. Beide stelsels hebben voordelige en na
delige aspecten. Het voordeel van het positieve
is, dat het de derden beschermt, die te goeder
trouw op de registers afgaan. Verkrijgen deze
derden, dan worden zij eigenaar. De registers
kunnen hem echter geen zekerheid bieden dat
hij zijn recht zonder zijn medewerking niet
weer kan verliezen. Bij het negatieve stelsel
heeft de eigenaar deze zekerheid wel met als
nadeel, dat niemand op de registers af kan
gaan omdat niet gegarandeerd wordt dat de
geregistreerde ook inderdaad eigenaar is. Nu
is het in toenemende mate nodig, dat allerlei
instanties en vooral de overheid zekerheid heb
ben omtrent de rechthebbenden op een stuk on
roerend goed. Dit blijkt in Nederland o.a. uit
het feit, dat de onteigeningswet en de ruilver-
kavelingswet er van uitgaan dat de kadastrale
rechthebbenden de werkelijke rechthebbenden
zijn. Vandaar dat er steeds meer stemmen op
gaan om een positief of in ieder geval een posi
tiever stelsel dan het huidige in te voeren").
5.2 De grenzen
Bij positieve stelsels wordt (vooral in Zwitser
land) aangenomen, dat kadastrale percelen
worden overgedragen en dat de kadastrale
grenzen de juiste grenzen zijn. Dit kan bereikt
worden door een zeer zorgvuldige opmeting van
de grenzen bij de instelling van het stelsel, een
opmeting vooraf bij de verkoop van gedeelte
lijke percelen en een verplichte verzekering van
de grenspunten en het baseren van de omschrij
ving in de akte op de resultaten van de meting.
Enkele van deze punten komen niet alleen bij
positieve stelsels voor maar ook bij enkele
negatieve. Deze bieden dus in zekere mate een
positieve zekerheid ten aanzien van de juistheid
van de kadastrale grenzen.
5.3 De registrerende instantie
De taak en de bevoegdheden hiervan hangen
nauw samen met de zekerheid, die een stelsel
biedt.
De hypotheekbewaarder van het Nederlandse
stelsel registreert zonder meer omdat, wanneer
hij een akte zou registreren, die niet rechts
geldig is, omdat b.v. de vervreemder niet be
schikkingsbevoegd is, dit toch geen effect heeft.
Immers de overschrijving doet de eigendom
niet overgaan. De registratie is alleen één van
de eisen voor de rechtsgeldigheid van een leve
ring. De grondboekrechter van het positieve
stelsel moet de rechtsgeldigheid van de akte wel
onderzoeken, omdat de overschrijving in het
grondboek de eigendom doet overgaan ook al
zou later blijken, dat de vervreemder niet be
voegd was. Hij garandeert bovendien aan der
den de juistheid van de gegevens en velt een
oordeel over de juistheid van de rechtsover-
gang. De registratie is hier niet alleen één van
de eisen voor een rechtsgeldige levering, maar
doet de levering en dus de rechtsovergang te
vens plaatsvinden. Registratie van een niet-
rechtsgeldige akte doet de levering wel plaats
vinden, dit in tegenstelling tot het negatieve
stelsel, waar dit niet het geval is. Het positieve
stelsel biedt dus meer zekerheid ten aanzien
van de levering.
6. Samenvatting
Als conclusie kunnen we opmerken, dat posi
tieve stelsels een positieve rechtszekerheid bie
den. De geregistreerde zaken worden als juist
gegarandeerd. Terwijl bij negatieve stelsels
alleen maar geregistreerd wordt en geen enkele
zekerheid wordt geboden. De enige die zeker
is van zijn rechten, is de mogelijk niet in de re
gisters voorkomende eigenaar van een stuk on
roerend goed, waarvan de geregistreerde gren
zen ook niet de werkelijke grenzen behoeven te
zijn. Het negatieve ligt hem bovendien in het
feit, dat zijn eigendomsverkrijging niet altijd
gepubliceerd behoeft te worden; alleen bij leve
ring is deze publikatie verplicht, bij andere wij
zen van eigendomsverkrijging niet.
Het positieve beschermt de verkrijger en het
negatieve de eigenaar. Een ander feit is, dat bij
een positief stelsel de levering erg lang duurt
vanwege het langdurige onderzoek dat aan de
boeking vooraf gaat, terwijl bij het negatieve
stelsel de levering vlot geschiedt.
Het voordeel van het Torrensstelsel is, dat het
de eigendom van het onroerend goed verbindt
6. Zie o.a. Rijtma in „Het Kadaster".
291