Architectuur
van
programmatuur
door Professor D. Eckhart, hoogleraar ITC, adviseur Dienst
Informatieverwerking (DIV) van de Rijkswaterstaat.
1. Inleiding
In „Data Base" najaar 1973 is een artikel ver
schenen met als titel: Architecture of soft
ware".
De auteur, Dr. Frederick M. Haney, is staflid
van de „Advanced Systems Operations" bij de
„Xerox corporation" te El Segundo, Californië;
hij is verantwoordelijk voor de evaluatie van
nieuwe systeemconcepten.
De in het artikel opgenomen beschouwingen le
ken zozeer van algemeen belang dat een vrije
weergave is samengesteld. Voor eventuele ver
dere studie zij verwezen naar het oorspronkelijke
artikel; dit is aanwezig in de bibliotheek van
de DIV van de Rijkswaterstaat.
2. Samenvatting
Verwacht mag worden dat de ontwikkeling en
opbouw van zeer gecompliceerde programma's
en systemen zich zal ontwikkelen tot een regu
liere discipline. Deze kan tot stand komen zodra
een hoeveelheid subsystemen beschikbaar komt
in een vorm die „uit voorraad" leverbaar is. Zo
dra men in brede kring gaat beseffen dat de
structuur van programma's en systemen van
zeer groot belang is, kan een dergelijke voor
raad subsystemen worden opgebouwd.
De analogie met het bouwen van huizen dringt
zich op. De architect en de aannemer behoeven
immers bij de constructie van een bouwwerk
niet uit te gaan van de onbewerkte basismate
rialen; integendeel: zij kunnen terugvallen op
een groot aantal geprefabriceerde subsystemen,
zoals b.v.:
geysers
-centrale verwarmingsketels, radiatoren etc.
ramen, deuren
Het doel van dit artikel is te wijzen op de ar
chitectonische aspecten bij de ontwikkeling en
het gebruik van programmatuur, en op de ver
anderingen die zich naar verwachting zullen
voordoen. Daartoe zal vooreerst een definitie
gegeven moeten worden van „architectuur", en
vervolgens aangetoond moeten worden dat ont
wikkeling van software in feite een architec
tonisch probleem vormt.
3. Een definitie van „architectuur"
Voor het gewone publiek blijft het begrip
„architectuur" beperkt tot de constructie van
huizen en andere bouwwerken. De „grote van
Dale" geeft als eerste betekenis aan: „de bouw
kunst, de kunst en de leer van het ontwerpen
en uitvoeren van bouwwerken", daarnaast
geeft dit woordenboek een figuurlijke betekenis
aan met als voorbeeld „de architectuur van
muziek".
De kern van het begrip „architectuur" wordt
op zeer zuivere wijze geraakt in een definitie
die te vinden is in „Webster's Collegiate Dic
tionary": Architectuur is de kunst of de weten
schap van het ontwerpen en bouwen van struc
turen.
Indien we onder „structuur" verstaan: „iets,
dat is opgebouwd uit op elkaar betrokken delen
volgens een duidelijk geordend patroon", dan
verkrijgt het begrip „architectuur" de brede
zin die eraan gehecht wordt in de kring der
systeemspecialisten.
Software bezien vanuit architectonisch gezichts
punt zal aanleiding geven de aandacht te con
centreren op:
de onderscheiden delen van het systeem
de interrelaties tussen de delen
het beheer van de totaliteit der delen met
inachtneming der interrelaties.
4. De rol van de architectuur
Toen de computers qua geheugenruimte nog
klein waren en de programma's nog stuk voor
stuk op zichzelf stonden, gold het als hoogste
kunst voor de programmeur om een program
ma zo ineen te vlechten dat een product ont-
279
