men de effectiviteit van de herindelingsover
eenkomst vergroten, dan moet worden nage
gaan in hoeverre sanctiemogelijkheden tot vast
stelling en uitvoering van reconstructieplan en
herindelingsplan bij onredelijkheid van de eige
naar of huurder kunnen worden toegepast. Bo
vendien moet in het technische vlak de garan
tie kunnen worden geboden voor een in tijds
duur uitgedrukte korte procedure.
Zowel voor het uitvoeren van ruilverkaveling
in het landelijk gebied als bij de reconstructie
in stedelijk gebied is het met succes toepassen
van het instrument van de herindeling afhan
kelijk van het feit, in hoeverre men er in slaagt
een toedelingsplan in korte tijd op te maken.
Het maken van dit plan is echter zeer arbeids
intensief. Dit is deels het gevolg van de veel
heid van „input''-gegevens t.w. de door iedere
rechthebbende ingebrachte oppervlakte en
waarde van de grond, de zakelijke rechten op
die grond en de wensen van iedere rechtheb
bende over zijn toedeling, deels het gevolg van
de in het plan beschreven voorwaarden. En de
hoeveelheid van gegevens en randvoorwaarden
neemt, los van het aantal rechthebbenden, in
de laatste jaren toe. Eisen aan het handhaven
van topografie en landschap (steilranden, bo
men, wallen, heggen) vergroten het aantal be
perkingen. Beheersregelingen (beheersovereen
komsten) zullen in de toekomst het antwoord
zijn op de beperkingen in het gebruik van
landbouwgrond uit het oogpunt van natuurbe
houd. De samenhang van de gegevens en de
randvoorwaarden en de niet systematische ver
spreiding daarvan over het her in te delen ge
bied leggen in de inzet van het aantal mensen
in een project beperkingen op. Het blijkt in
grotere blokken niet mogelijk te zijn meerdere
teams aan een toedelingsontwerp te doen wer
ken zonder elkaar voor de voeten te lopen of
wat nog erger is, fouten te maken. Duidelijk
komen deze beperkingen naar voren bij uit
voering van ruilverkavelingsblokken met een
groot aantal rechthebbenden met bovendien
een groot aantal beperkingen in de vrijheid van
toedeling. Had het gemiddelde blok in 1950
ca. 500 rechthebbenden, in 1975 is dit geste
gen tot meer dan 2.000 in het gemiddelde
blok. Enkele markante uitschieters zijn de ruil
verkavelingen:
Land van Heusden en Altena met ca. 7.000,
Alblasserwaard en Land van Swentibold met
ca. 6.500 rechthebbenden.
Om aan voornoemde wensen te kunnen vol
doen is in 1969 door het Kadaster aansluiting
gezocht op een door Prof. Ir. Witt ontwikkeld
computerprogramma. De vele administratieve
en rekenkundige handelingen, nodig voor het
maken van een toedelingsplan, hebben aan het
eind van de jaren zestig Prof. Ir. Witt gebracht
tot het inschakelen van de computer. Het door
de Technische Hogeschool te Delft ontwikkel
de computerprogramma werd in 1968 getoetst
in de ruilverkaveling „Haagsche Beemden".
De daarbij opgedane ervaringen zijn later ge-
evalueerd door Ir. v.d. Schans en hebben ge
leid tot ingrijpende verbeteringen en uitbrei
ding van mogelijkheden van toepassing. Een
in 1972 ingestelde werkgroep „Mechanisatie
Toedeling" leidt de verdere uitbouw en bege
leidt de toepassing van het programma in de
dienst. De eerste resultaten zijn hoopvol; in
ieder geval bewijst het systeem ATOR (Auto
matisering Toedelings-Ontwerp Ruilverkave-
ling), dat de tijd nodig voor het opmaken van
een toedelingsplan kan worden ingekort.
ATOR opent echter ook andere mogelijkheden
van toepassing, n.l. het maken van alternatieve
toedelingsplannen. Ik denk dan niet aan de vrij
gedetailleerde vorm van het definitieve toede
lingsplan, maar aan globale kavelindelingsont-
werpen.
Alternatieven kunnen dan ontstaan door wij
ziging van ingevoerde gegevens. Voorbeelden
kunnen zijn het visualiseren van de resultaten
van verschillende boerderijverplaatsingen in
kavel indelingsplannen of het bepalen van de
invloed van meer of mindere kavelconcentra
tie op het wegenstelsel. Aldus is ATOR een
belangrijke bijdrage aan de ontwerp-techniek
in die gevallen dat op basis van een groot aan
tal randvoorwaarden en met behulp van een
hoeveelheid informatie, ontleend aan rechtheb
benden, plannen moeten worden ontworpen.
Toepassing van ATOR als ondersteuning voor
het ontwerpen van het ruilverkavelingsplan
vindt thans plaats in de ruilverkaveling in
voorbereiding „Hoekschewaard-Oost". Ge
tracht wordt aan de hand van gegevens en toe
delingsmogelijkheden van ruim 360 landbouw
bedrijven alternatieve indelingsplannen te ont
wikkelen. Op basis hiervan kan mede een doel
matig wegen- en waterlopenstelsel worden be
paald. Men vormt zich een indruk van wat mo
gelijk is, maar ook van wat onmogelijk is.
Een tweede toepassing start binnenkort in de
Friese ruilverkaveling „Midden-Tjonger". In
dit onlangs gestemde blok zijn een 20-tal boer
derijverplaatsingen voorzien. Met behulp van
het ATOR-programma wordt nagegaan bin
nen welke gebieden de nieuwe boerderijen
kunnen worden geplaatst met behoud van vol
doende toedelingsmogelijkheden voor de overi-
107
