probleem bij dit soort archieven is de relatie
tussen de kaart en het rapport waar de kaart
meestal bijhoort. Vaak zijn kaart en rapport
van elkaar gescheiden, zonder dat er naar de
„partner" in deze relatie verwezen wordt. Toch
is het voor historisch onderzoek van groot be
lang zowel over de kaart als over het rapport
te kunnen beschikken. Het opsporen van deze
relaties vergt enorm veel tijd, geduld, en een
flinke portie geluk. De kaarten zijn meestal in
manuscript en daardoor min of meer uniek
(behoudens kopieën), en men moet er dus des
te zuiniger mee zijn. Hopelijk kan binnen af
zienbare tijd het Algemeen Rijksarchief einde
lijk naar een nieuwe behuizing vertrekken, want
het huidige gebouwencomplex is als archief niet
meer zo geschikt.
Het kaartenbestand in de provinciale Rijksar
chieven (steeds in de provinciehoofdstad) loopt
uiteen van 500 (Drente) tot 6000 (Utrecht).
Merkwaardigerwijs beschikt onze nationale bi
bliotheek, de Koninklijke Bibliotheek in Den
Haag, slechts over een zeer kleine collectie
kaarten en atlassen. Dat is vroeger wel anders
geweest, maar deze collecties zijn rond 1860
verdeeld, waarbij grote gedeelten werden over
gebracht naar het Algemeen Rijksarchief en de
Topografische Dienst.
5. Universiteitsbibliotheek Leiden (UBL):
50.000 kaarten en atlassen. Het is de be
langrijkste verzameling historische kaarten en
atlassen van Nederland. Het grootste deel van
de collectie behoort tot de beroemde collectie
Bodel-Nijenhuis. Deze Bodel-Nijenhuis was een
bekende uitgever-boekhandelaar in Leiden, die
een enorme collectie historische kaarten en at
lassen bij elkaar bracht. Geld speelde voor hem
geen rol. Naast kaarten verzamelde hij ook
topografische prenten en andere afbeeldingen.
Deze gehele collectie kaarten, atlassen en pren
ten werd na zijn dood in 1872 verkregen door
de Universiteitsbibliotheek in Leiden. Het is
een zeer goed opgebouwde collectie: van alle
gebieden en uit alle tijden is er wel wat aan
wezig in deze collectie.
Naast deze grote collectie Bodel-Nijenhuis be
schikt de Universiteitsbibliotheek nog over de
kleine Vossius-collectie, die bestaat uit een
aantal manuscriptkaarten en ongeveer 200 ge
drukte kaarten (vnl. Italiaanse kaarten van rond
1560). De collectie bevat verder (nog) maar een
paar moderne kaarten en atlassen; men richt
zich, ook in het aanschaffingsbeleid, vooral op
historische kaarten, en veel minder op moderne
kaarten.
6. Stichting voor Bodemkartering (Stiboka) te
Wageningen: 29.000 kaarten en atlassen die
voornamelijk betrekking hebben op bodem
kunde, landbouwkunde, cultuurtechniek, geo-
morfologie en aanverwante disciplines. Voor de
geologie van Nederland en naaste omgeving kan
men terecht bij de Geologische Dienst in Haar
lem, waar men over een kleine collectie geo
logische kaarten beschikt (ongeveer 1000 bla
den).
7. Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT)
te Amsterdam: 20.000 bladen. Het kaart
materiaal heeft voornamelijk betrekking op al
lerlei onderwerpen in en uit de tropen en sub-
tropen. Vrijwel uitsluitend moderne kaarten,
slechts enkele historische kaarten.
8. Geografisch Instituut van de Katholieke
Universiteit te Nijmegen: 20.000 kaarten en
atlassen. Deze collectie is vooral de laatste jaren
sterk gegroeid en bevat voornamelijk moderne
kaarten van Europa en Latijns-Amerika. Het is
189
Johannes Tiberius Bodel-Nijenhuis, 17971872;
portret uit Sijlhoffs Adresboek 1873; origineel ter
beschikking gesteld door de bibliotheek van de
Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des
Boekhandels (litho).
