lang is geweest voor de ontwikkeling van de
geologie.
Fossiele vormen hoefden niet meer te worden
teruggevonden op afgelegen of zeer diep onder
het wateroppervlak gelegen plaatsen maar kon
den worden verklaard door evolutie, daarmee
de basis leggend voor een snelle toename van
de paleontologische kennis.
De reis van Challenger (1872 - 1876) luidt het
begin in van een grote periode van activiteit,
waarin veel ocean ografisch, biologisch en ma-
rien-geologisch onderzoek wordt verricht, er
worden kaarten gemaakt van de sedimentverde
ling op de zeebodem terwijl ook het bodem
materiaal beschreven wordt.
Rond de eeuwwisseling volgen vele expedities
o.a. de Nederlandse Siboga expeditie (1899 -
1900), de Duitse Planet, later Meteor expedities
en er mag gesteld worden dat de mariene geo
logie zich in zeer korte tijd (v.a. de Challenger
expeditie) tot een volwaardig wetenschapsge
bied ontwikkelde.
Ontwikkeling van de wetenschap na 1900
Na de eerste onderzoekingen van de zeebodem
en de toenemende kennis hiervan, laat de 20e
eeuw vooral na de Tweede Wereldoorlog een
explosieve ontwikkeling zien. Dit wordt veroor
zaakt doordat de meting van fysische groot
heden, waardoor men indirecte waarnemingen
kan doen door toepassing van de elektronica,
telkens nauwkeuriger wordt. Men maakt bij het
onderzoek op zee voor een deel gebruik van
methoden welke ook al op het land werden
gebruikt.
De Nederlander Vening Meinesz is de eerste die
rond 1930 een zwaartekrachtsonderzoek met
behulp van een nauwkeurige slinger uitvoert in
de oceaan vanuit een duikboot om geen last te
hebben van de golven. Bij zwaartekrachtsme
tingen worden lokale afwijkingen ten opzichte
van het zwaartekrachtsveld van de aarde ge
meten; de lokale fluctuaties hebben te maken
met variatie van het soortelijk gewicht van de
onderliggende gesteenten en geven als zodanig
inlichtingen over de structuren in de onder
grond. Meestal wordt zwaartekrachtsonderzoek
gecombineerd met magnetisch onderzoek, waar
bij heel nauwkeurig afwijkingen van het lokale
magnetische veld worden gemeten, die worden
veroorzaakt door variaties in de magnetische
intensiteit van de gesteenten. Deze intensiteit
kan gemeten worden door achter een schip, of
zelfs vanuit een vliegtuig, een magnetometer
te slepen.
De seismische reflectietechniek maakt gebruik
van de weerkaatsing door discontinuïteitsvlak-
ken in de bodem van kunstmatig opgewekte
geluidsgolven of sterke energie-ontladingen.
Een deel van de gereflecteerde energie wordt
opgevangen en na een aantal elektronische be
werkingen afgebeeld op een schrijver. Voor de
indringing in de bodem en voor de scheiding
van laagvlakken zijn de hoeveelheid uitgezon
den energie, de frequentie van het uitgezonden
ATLANTISCHE OCEAAN fl
INDISCHE OCEAAN
A TLANTISCHE OCEAAN
GROTE OCEAAN
GROTE OCEAAN
GROTE OCEAAN
GROTE OCEAAN
t
D> I.t d* Bdsfl*
De reis van Darwin met de Beagle.
323
