signaal, de lengteduur van het signaal en de
bandwijdte de bepalende factoren.
Een penetrerend echolood maakt gebruik van
zeer kort durende geluidspulsen van een fre
quentie welke kan variëren van ±2-7 kHz en
geeft een duidelijk beeld van de bovenste lagen
in de ondergrond, terwijl een pneumatische ge
luidsbron als b.v. een airgun, waarbij een onder
hoge druk gebracht luchtbel explodeert in het
water, een indringing kan geven in de orde van
kilometers in de bodem, afhankelijk van het
volume lucht dat wordt gebruikt.
Bij een side scan sonar wordt een zijdelingse
bundel golven uitgezonden van een frequentie
welke kan variëren van 120 - 200 kHz en wordt
een oblique beeld van de zeebodem verkregen.
Deze apparatuur kan ook gebruikt worden om
wrakken te lokaliseren.
Tegenwoordig wordt ook gewerkt met het op
een betrekkelijk geringe diepte boven de bodem
slepen van een trillingsbron met een nauwe
stralenbundel, waarbij reliëf en onregelmatig
heden zeer nauwkeurig kunnen worden weer
gegeven.
Daarnaast is het gebruik van onderwatertele
visiecamera's met monitoren en elektronische
besturing in opmars. Het gebruik van bodem
fotografie is een al oudere maar nog steeds ge
bruikte wijze om een gedetailleerde indruk van
de op of in de zeebodem levende beesten en
de aard van het sediment of aanwezige bodem
structuren te krijgen.
Voor directe waarneming van het materiaal
waaruit de zeebodem bestaat wordt gebruik ge
maakt van bodemkernapparatuur zoals piston-
corers, gravity corers, dreggen of happers ter
wijl een grotere indringing in de zeebodem kan
worden verkregen door een boorschip. Een
pistoncorer is een stalen pijp met vaak een
plastic binnenpijp waarin een zuiger zit aan een
staaldraad naar het schip. De zuiger vermindert
in sterke mate de wrijving tussen binnendrin
gend sediment en de binnenzijde van de corer,
waardoor de pijp verder in de bodem kan gaan.
De gravity corer is een stalen pijp, meestal zon
der binnenpijp, welke door zijn (vaak groot)
eigen gewicht de bodem inzakt en geen zuiger
heeft.
Daarnaast worden nog andere methoden ge
bruikt om de pijp de grond in te laten zakken
b.v. door een trilmotor (Zenkovich vibrocorer)
of door een gasexplosie.
De laatste jaren is door een Amerikaans schip,
de „Glomar Challenger", een groot aantal bo
ringen gedaan in diepzee en oceanen om de
aard en ouderdom vast te stellen waarbij soms
geboord is tot diepten van 1000 meter onder
de zeebodem. Gezien de zeer hoge kosten is
deze mogelijkheid voor kleinere landen voor
lopig nog uitgesloten. Het wereldwijde onder
zoek dat met de „Glomar Challenger" is ge
daan heeft een schat aan deels nog niet gepu
bliceerde gegevens opgeleverd welke een geheel
nieuw licht werpen op de ouderdom van de
oceanen.
Een voorbeeld van modern marien geologisch
onderzoek: het uiteendrijven van de continenten
In 1912 publiceert de Duitser Alfred Wegener
een theorie waarin hij aangeeft hoe volgens hem
de continenten, daarbij gerekend de continen-
Penetrerend echolood: vis, verwerkingseenheid, en
recorder.
324
