Het meerkleuren-lichtdruksysteem
door C. M. J. Engels, Regma-Buhrs B.V.
Het aanbrengen van kleuren in een tekening
kan bevorderlijk zijn voor de duidelijkheid en
het inzicht. Door middel van kleuren is het
mogelijk bepaalde details „eruit te laten sprin
gen". Kleuren kunnen ook attenderen op on
derling verband tussen delen uit een totaal
beeld. Kleuren vereenvoudigen het inzicht in
de tekening en bijgevolg verminderen zij de
kansen op foutieve interpretatie. Maar ondanks
deze voordelen is de toepassing van kleuren in
tekeningen toch altijd maar beperkt gebleven.
De betrekkelijk geringe toepassing van kleuren
in tekeningen is toe te schrijven aan 2 factoren:
Het kleuren dient met de hand te geschie
den en is dus tijdrovend en kostbaar.
Tot nog toe ontbraken de reproduktietech-
nieken die tegen aanvaardbare kosten de
kleuren van het origineel ook op de afdruk
ken konden overbrengen.
Juist dit laatste houdt in dat, als men tot toe
passing van kleuren besluit, noodgedwongen
elke kopie van de tekening met de hand moet
worden ingekleurd zolang de oplagen zo
klein zijn dat niet tot offset-kleurendruk kan
worden overgegaan. Bij het meeste tekenwerk
is dat nu eenmaal het geval, omdat het aantal
afdrukken daar van enkele stuks tot hooguit
enkele tientallen stuks loopt.
De komst van een meerkleuren-lichtdruksys
teem heeft aan deze situatie een einde gemaakt
en impliceert dat met een investering van be
scheiden omvang thans voor elke tekenkamer
de mogelijkheid is aangebroken om op ren
dabele wijze kleuren in de tekeningen aan te
brengen.
Het inkleuren van het origineel
Daar het meerkleuren-lichtdruksysteem geba
seerd is op bepaalde chemische reacties, wordt
voor het inkleuren gebruik gemaakt van spe
ciale kleurstiften.
Met deze stiften zou men op het transparante
origineel kleur kunnen aanbrengen, maar het
verdient aanbeveling om een dochter- of tus-
sencalque te maken en deze voor het kleuren
te bestemmen. Niet alleen wordt dan elk risico
met het vaak uiterst kostbare origineel voor
komen, maar bovendien bezit het tussencalque-
materiaal de eigenschap het lijnenbeeld te ver
sterken, wat vooral tot uitdrukking komt bij
potloodtekeningen.
Normale tussencalques worden spiegelbeeldig
op de lichtgevoelige gelakkeerde zijde vervaar
digd, waardoor het beeld leesbaar op de
tekenzijde van het materiaal staat.
Voor het maken van een tussencalque voor
meerkleuren-afdrukken wordt echter leesbaar
op de gelakkeerde zijde afgedrukt. Op de ge
matteerde tekenzijde staat het beeld dus spie
gelbeeldig.
Op deze tekenzijde wordt nu de gewenste
kleur aangebracht door middel van de teken-
stift met zijn chemische kern.
Een belangrijk voordeel van deze stiften is, dat
men het spiegelbeeld niet uiterst nauwkeurig
met de chemische stiften behoeft na te tekenen.
Men kan volstaan met het wrijven van de stift
over de lijn, welke men in kleur wil brengen.
Komt de kleurstof buiten de lijn, dan wordt
deze niet zichtbaar, omdat alleen het contact
tussen de chemische substantie aan de ene zijde
en de lijn aan de andere zijde leidt tot kleur-
vorming. Door deze eigenschap is het eigen
lijke inkleuren een weinig tijdrovende bezig
heid.
De beschikbare kleuren zijn rood, blauw,
geel en bruin. Hoewel de kleurstoffen zich niet
lenen voor menging, is waar nodig een groot
aantal variaties in lijnaanduidingen aan te
geven. Daar de kleurstof reageert op het tegen
houden van het licht is het inkleuren van
vlakken alleen mogelijk bij gebruik van plak-
rasters.
Voor zeer nauwkeurig werk, waar de dikte
van de tekenstift ertoe zou kunnen leiden dat
meer lijnen worden geraakt dan de bedoeling
is, bestaat er speciaal carbonpapier, dat de
zelfde chemische materie bevat als de kleur
stiften.
Door deze kleurlaag onder de tekening te leg
gen en de fijne lijnen met een naald na te
trekken, wordt de kleurstof exact juist op de
lijnen overgebracht en is zuivere kleurrepro-
duktie dus mogelijk.
De meerkleuren-lichtdruk
Het systeem van meerkleuren-lichtdruk berust
op 3 elementen, te weten een speciale licht
drukmachine, die overigens ook als normale
lichtdrukmachine kan worden gebruikt, door
eenvoudig inschakeling op de normaal-stand.
De machine wordt geleverd als een tafelmodel,
299
