Fotogram metrische
detailmeting
door dr. ir. G. H. Ligterink, dekaan der afdeling Geodesie van
de Technische Hogeschool te Delft.
Inleiding
Het is een goede keuze dat het NGL tijdens
haar congres het onderwerp „fotogrammetri-
sche detailmeting" aan de orde stelt en wel om
de volgende redenen:
De detailmeting is een belangrijk onderdeel
van het gehele fotogrammetrische proces. Hier
aan dankt de fotogrammetrie zelf haar belang
rijkste toepassing; het uitwerken van foto's en
beeldparen is steeds een zwaartepunt geweest
in de fotogrammetrische werkzaamheden.
Het is een onderwerp met vele essentiële as
pecten, die tot nog toe weinig, beter gezegd te
weinig, aandacht kregen.
Gezien de automatisering op vele onderde
len van de detailmeting in de fotogrammetrie,
is het goed aan dit onderwerp weer eens extra
aandacht te besteden.
In het hierna volgende komen de volgende de
len aan de orde:
de praktische toepassingen in Nederland;
de fotogrammetrische uitwerkingsmethoden,
die deels afhankelijk zijn van de terreinvorm
en deels afhankelijk van het gevraagde eindpro
duct;
de nauwkeurigheid van de fotogramme
trische detailmeting, die toegelicht zal worden
aan de hand van een tweetal experimenten;
nieuwe ontwikkelingen.
Praktische toepassingen
Bij de grote landmeetkundige bedrijven in Ne
derland is fotogrammetrische detailmeting een
belangrijk deel van de te verrichten werkzaam
heden. Om hiervan een indruk te verkrijgen heb
ben enkele bedrijven hun medewerking ver
leend aan een eenvoudige enquête met een paar
essentiële vragen over kaartschaal, gekaarteer-
de oppervlakte, tijdsbesteding, etc. Voor de me
dewerking ben ik de betrokken bedrijven erken
telijk, omdat hierdoor een indruk verkregen is
van de hoeveelheid inspanning, die besteed
wordt aan fotogrammetrische detailmeting. De
getallen hebben betrekking op een jaargemid
delde berekend over de laatste drie jaren (1 jan.
1974-1 jan. 1977). Omdat de enquête, zoals
ook de bedoeling was, niet gedetailleerd is ge
weest, moeten de gegevens voorzichtig geïnter
preteerd worden; ze geven slechts een orde van
grootte aan.
Voor de Fotogrammetrische Dienst van het Ka
daster geldt het volgende. Per jaar wordt 60 a
70.000 ha gekaarteerd ten behoeve van kadas
trale bijbladen of grootschalige basiskaarten;
dit laatste sinds 1976.
De kaartschaal is 1 2000 voor landelijk ge
bied en 1 1000 voor stedelijk gebied en de
bijbehorende fotoschalen zijn 1 6000 respec
tievelijk 1 3500; dus een vergroting van 3 a
3,5 maal.
In totaal zijn hiervoor 7 fotogrammetrische
kaarteringsinstrumenten geheel in bedrijf: 6
Wild A8 en 1 Kern PG3.
De naverkenning is hier buiten beschouwing
gelaten.
Bij de Meetkundige Dienst van de Rijkswater
staat wordt per jaar bijna 10.000 ha gekaar
teerd ten behoeve van grondkaarten en beheer-
kaarten; kaartschaal 1 1000 en fotoschaal 1
4000. Hieraan worden per jaar 14000 instru
menturen besteed.
Verder worden nog oever- en kustkaarten en
rivierkaarten fotogrammetrisch vervaardigd op
schaal 1 2000 en 1 5000. De hieraan bestede
instrumenturen zijn 4000 per jaar. Buiten be
schouwing zijn gelaten de fotogrammetrische
metingen ten behoeve van strandprofielen, mi
lieubeheer, bijzondere opdrachten, revisie etc.
Inleiding gehouden op 27 oktober 1977 in Utrecht
op het negende NGL-congres.
339
