Wezenlijk voor dit schema was, dat wij slechts
sobere eisen hadden ten aanzien van de auto
matische kaartvervaardiging. Onze eis ging niet
verder dan het automatisch uitprikken van de
opgemeten detailpunten. Alles wat er meer uit
kwam was meegenomen.
Deze minimale eis sprak voor zich, want de
Reg Elta levert in de ponsband een voor de
tekenkamer wereldvreemd ding af. Omzetting
naar leesbare poolcoördinaten of omrekening
naar rechthoekige coördinaten bleek met een
tafelcomputer, zonder tussenbewerking, pro
bleemloos mogelijk te zijn.
Maar voor de tekenkamer zou dit echter geen
tijdsbesparing geven ten opzichte van de con
ventionele kaarteermethoden. En omdat het
uitprikken van duizenden punten met een coör-
dinatograaf een arbeidsintensief werk is met
een moeilijk te controleren foutenbron, lag het
voor de hand ook dit onderdeel te automatise
ren.
Aanvankelijk ging hiervoor de gedachte uit
naar verwerking en kaartering door een com
putercentrum. Zoals gezegd, hielden enkele
centra in den lande zich intensief bezig met
automatische kaartvervaardiging en deze wa
ren in staat de Reg Elta-ponsband te verwer
ken.
Er kleefden echter nog al wat praktische be
zwaren aan de verwerking door zo'n centrum.
1. De verwerking duurde minimaal twee we
ken.
2. Bij fouten in de meting zou tussentijds con
tact nodig zijn wat extra tijdvertragend
werkte.
3. De kleinere opmetingen dienden verzameld
te worden aangeboden, waardoor voor die
objecten nog eens extra wachttijd werd in
gebouwd.
In de praktijk zou dit neer komen op een
wachttijd van drie tot vijf weken tussen de
beëindiging van de meting en het gereed komen
van de computertekening. Die levertijd was
vooral voor de kleinere opmetingen nogal be
zwaarlijk. Temeer, omdat vooral voor die op
drachten geldt: „vandaag besteld gisteren
klaar". En omdat het in feite alleen ging om
het vermijden van het handmatig uitprikken
met de coördinatograaf, zou in ons geval een
door een tafelcomputer gestuurde coördinato
graaf reeds voldoen om een afgerond systeem
in eigen huis te krijgen. Waarmee de afhanke
lijkheid van een extern bureau ten aanzien
van de wachttijden was uitgeschakeld.
Zo'n coördinatograaf werd gevonden in de
vorm van een eenvoudige vlakke tekentafel.
Met behulp van deze tafel konden de punten
behalve uitgetekend, ook nog met elkaar ver
bonden worden. Het uitprikken verviel daar
door geheel. Daarvoor in de plaats kwam het
machinaal uitwerken, met een uiteindelijke
tijdwinst van 30 procent op het tekenwerk.
Het resumé van de gevonden tijdwinsten zag er
dus als volgt uit: 50 procent op detailmetingen,
75 op uitzetwerk en 30 procent op het teken
werk. Afgezet tegen het aantal mandagen dat
per jaar, afhankelijk van de soort opdrachten,
aan de diverse onderdelen werd besteed, be
tekende deze tijdwinst een besparing van 120
tot 130 mandagen per jaar. Voldoende om de
eerste nood te ledigen en ruim voldoende om
de investeringen verantwoord te doen zijn.
Op basis van deze gegevens, waaruit bleek dat
de opdrachten verwerkt konden worden en
waarbij bovendien de ontwikkeling van de ge
meente kon worden afgewacht, hebben wij
toen definitief gekozen voor aanschaf van
apparatuur met verwerking in eigen huis.
Gefaseerd over drie jaren is achtereenvolgens
aangeschaft:
een tafelcomputer met printer en ponsband-
lezer;
een zelfregistrerende tachymeter;
een vlakke elektronische tekentafel.
Daarmee hebben wij een systeem in huis ge
kregen dat de afdeling meer souplesse heeft
gegeven. Er kan flexibeler op de opdrachten
worden gereageerd; een echte spoedklus kan
ook met spoed worden afgewerkt. De maat-
voerende begeleiding van uitbreidingsplannen
heeft door de ruimere mogelijkheden duidelijk
aan betekenis gewonnen; zowel in de ontwerp-
sfeer als bij de uitvoering.
Overigens is het niet zo dat „apparatuur in
huis" betekent „draaien maar". Een team, en
vooral de direct betrokkenen, moeten systeem
gericht kunnen denken en werken. Er is een
ruime inwerkperiode voor nodig om een goede
afstemming van de werkonderdelen en daar
mee een goed draaiend geheel te krijgen. Een
kijkje in de praktijk zal dit wel duidelijk
maken.
(N.B. De tekst, behorende bij de oorspronkelijk
hierna volgende diaserie, is omwille van deze
publikatie enigszins gewijzigd. Inhoudelijk is
daardoor echter niets veranderd).
Die afstemming is een zaak van mens en appa
ratuur, waarbij de apparatuur ondergeschikt is,
maar wel optimaal moet worden benut.
De werkonderdelen moeten logisch op elkaar
376
