x Vs
Fig. 1.
onderzoekersteam o.ll.v. ir. Van den Hout aan
den lijve dat je niet zc> maar op elke schaal kunt
kaarteren. Het programmeren van symbolen
was uitermate moeilijk. Een cirkeltje moest als
regelmatige zeshoek worden getekend en tot in
de huidige tekeningen overheersen de (drie-)
hoekige symbolen, die het makkelijkst en goed
koopst te tekenen zijn (fig. 2).
Fig. 2.
Op de eerste tekening werd men ook direct ge
confronteerd met „scheve" huizen, een euvel
dat eerst geruime tijd later zou kunnen worden
„weggerekend" met behulp van een sub
programma op een grotere computer. Stap
voor stap werden de tekenprogramma's uitge
breid. Toegevoegd werden beschrijvingen in
(te) grote kapitale letters en zeer veel lijn- en
puntsymbolen. De tekeningen, welke werden
gemaakt op een drumplotter, bleven vanuit
kartografisch oogpunt gezien nogal primitief.
Het wijzigen van de ponsbanden met de hand
was zo tijdrovend dat daar spoedig van werd af
gezien. Daarom moesten de tekeningen met de
hand worden bijgewerkt. De uiteindelijk afge
leverde tekening bevatte dan ook vele elemen
ten, die niet of niet meer in de ponsbanden
voorkwamen.
Zoals eerder opgemerkt moesten de tekeningen
worden gemaakt op een drumplotter. Twee
grote nadelen van dat instrument waren dat de
breedte van de tekeningen tot 70 cm beperkt
was en dat er niet mee kon worden gegraveerd.
Vergeleken met de moeilijkheden welke werden
ondervonden bij het tekenen en reproduceren
van de kaartbladen, verliep het registratieproces
aan het instrument vrij vlot. Na enige training
werd al spoedig een volledigheid van de kaart
bereikt, die weinig te wensen overliet en dat in
een tijd welke ongeveer even lang duurde als die
van het tekenen in de grafische methode.
Daarbij wordt, zoals wel bekend, het stereo
model op het kaartblad, dat op de gewenste
kaartschaal is opgezet, ingepast en in potlood
uitgetekend. Bij de digitale methode bleek het
maken van een proeftekening al spoedig onmis
baar. De kaartinhoud van bijzonder gedetail
leerde kaarten vereist zoveel registratie dat de
waarnemer niet meer uit het blote hoofd kon
nagaan of hij zo volledig mogelijk had gere
gistreerd. De onvolledigheden werden op die
proeftekening, welke onmiddellijk werd ge
maakt, terwijl het model nog in het instrument
ingesteld bleef, zichtbaar en konden dan direct
worden aangevuld.
Er is ongeveer drie jaar gewerkt aan de ont
wikkeling van een voorlopige methode van digi
taal kaarteren. Alle mogelijkheden op het
gebied van de reken- en tekenapparatuur wer
den daarbij ingeschakeld en zoveel mogelijk be
nut. Het eindprodukt voldeed nog steeds niet
aan de verwachtingen, maar ook niet aan rede
lijk te stellen kartografische eisen.
In deze eerste fase bleek de trommeltekenma-
chine de grote bottle-neck te blijven. In snel
heid, tekenkwaliteit (het is een „hobbelige"
stappenmachine), bereik en vooral reproduceer
baarheid van zijn produkten schoot het appa
raat ver te kort, of werd er te veel van geëist.
2.2. Voortgang
Het in bedrijf nemen van een snelle, zeer nauw
keurige vlakke tekentafel, was dan ook een ge
weldige stap vooruit. De tekentafel wordt be
stuurd door een computer die zijn instructies
krijgt via de ponsbanden welke aan het kaar-
teerinstrument worden gemaakt.
Vooral voor de tekenaars die belast waren met
het afwerken van de kaarteringen, waren de
gravures met volledige beschrijving, welke door
de vlakke tafel worden gemaakt, een verade
ming. Niet minder zijn zij dat ongetwijfeld ge
weest voor vele van de opdrachtgevers, die zich
