stereoplotter-operator verandert niet wezenlijk.
Hij moet zich aan een aantal nieuwe spelregels
houden, het tijdrovende „opwerken" van de
plot, dus het verbinden van de genoteerde pun
ten komt te vervallen. Dit geeft vooral bij groot
schalige kaartering een belangrijke tijdwinst.
Ook bij de oriëntering van het model in het in
strument biedt de computer hulp.
Nieuw is dat bij elk object dat wordt gekaarteerd
we de computer moeten vertellen wat het is
(b.v. huis; waterput; spoorlijn etc.). Deze code
ring is zeer soepel en kan elke legenda verwer
ken. Ook nieuw is dat er een strakke systematiek
in de volgorde van kaarteren nodig is: b.v. eerst
alle huizen; dan wegen type I, dan wegen type II
etc.
De bestaande gekoppelde tekentafel laten we
tijdens de kaartering normaal meelopen en deze
wordt gebruikt als volledigheidscontrole voor de
stereo-operator. De aldus verzamelde kaartge
gevens worden per model opgeslagen door de
computer.
Wanneer alle modellen van een kaartblad gedi
gitaliseerd zijn komt de volgende fase, waarin
met behulp van een kaartcompilatie-programma
de geregistreerde coördinaten met de daarbij
behorende code's worden omgezet in instruc
ties voor de tekenautomaat.
Dit programma hebben we kant en klaar ge
kocht van Kongsberg en is operationeel. Het
bouwen van een dergelijk programma is zeer
tijdrovend en vraagt een zeer hoge fotogram-
metrische kennis gekoppeld aan een grote auto
matiseringservaring. Het eerste hebben we
zeker in huis, het tweede minder. Doch over
heersend was de eis dat we binnen anderhalfjaar
operationeel wilden zijn. Met een eigen ontwerp
zou dat zeker niet zijn gelukt.
Enkele van de meest spectaculaire kenmerken
van het Kongsberg-programma zijn
1automatisch verbinden van modellen;
2. verfijnde tekeninstructies met line smooth
ing; rectangular check met automatische
generatie van parallelle lijnen;
3. generalisering van de kaart bij schaalveran-
dering;
4. inbrengen tekst en naverkenning, waarop ik
later terugkom.
Het eindprodukt in deze fase is een magneti
sche tape waarop de tekeninstructies staan
voor de betreffende kaart.
Het zal duidelijk zijn dat in het algemeen de ge
gevens op deze tape nog niet goed genoeg zijn
om er het eindprodukt mee te tekenen. Aanvul
ling is nodig i.v.m.:
fouten en omissies van de stereoplotter-ope
rator;
de modelaansluitingen zullen niet 100% zijn
omdat bepaalde grotere afwijkingen niet
automatisch worden behandeld, doch door
de mens moeten worden beoordeeld;
inbrengen van tekst;
inbrengen van naverkenningsgegevens.
Voor deze afwerking gebruiken we ons grafisch
interactief-systeem
Stap 5: controle en correctie
Dit gaat als volgt: De zojuist genoemde tape
wordt uitgetekend met hoge snelheid en in ball
point als verificatiepiot. Deze verificatiepiot
wordt voor de kwaliteitscontrole gebruikt. Fou
ten en omissies worden er met de hand op ge
noteerd. Tekst en gegevens uit de naverkenning
worden ook aangetekend, op deze naverken
ning kom ik in mijn slotopmerking terug. Al
deze amendementen worden vervolgens met
behulp van het grafisch interactief-systeem in
de op tape staande kaartgegevens verwerkt.
Daarna is de tape gereed om op de automa
tische tekentafel gegraveerd of in inkt te worden
getekend.
Grafisch interactief-systeem
Dit grafisch interactief-systeem is een wonder
van techniek. Op het grafische beeldscherm
wordt de opgeslagen tekening of een deel ervan
zichtbaar gemaakt. Door middel van een elek
tronische pen en een toetsenbord kunnen de
correcties op de tekst worden aangebracht. Je
ziet precies wat je doet.
Tevens kan op dit systeem grafische informatie
(b.v. een kaart of een foto) gedigitaliseerd wor
den. Het systeem biedt verder grote mogelijk
heden bij het samenvoegen van verschillende
kaarten. Zeer interessant is ook dat het systeem
drie-dimensionaal werkt. Van een ruimtelijk mo
del kunnen doorsneden, zijaanzichten etc. wor
den gemaakt.
Om eerlijk te zijn, wij zelf kennen nog niet alle
mogelijkheden en we geloven zeker dat er nog
talloze toepassingen zijn die we nu nog niet in
de praktijk kunnen brengen en die veelal zullen
liggen in werkgebieden, waar ook met drie
dimensionale modellen wordt gewerkt.
Een aantal onderdelen in het kaarteerproces,
welke op jaarbasis toch nog behoorlijk veel
handwerk geven (planbladen, opzetten plans
etc.), zullen ook geautomatiseerd worden.
5
