gebruikt, is de kaart. Er zijn ook andere
methoden mogelijk. In de landmeetkunde
worden gegevens in het veld verzameld in
onderlinge maten, veelal in een systeem met
vaste uitgangspunten. Deze gegevensverzame
ling zelf kan, zonder kaartvervaardiging, gehan
teerd worden als een systeem voor plaats
aanduiding en voor het vastleggen van relaties.
Denk aan het veldwerkarchief van het Kadaster,
of aan een moderne digitale gegevensver
zameling, een data bank. Bij deze digitale
vormen, die in een bepaald stadium heel vaak
toch de kaart, of een afbeelding op een tele
visiescherm als hulpmiddel hanteren, moet
men wel bedenken dat het gebruik van de
gegevensverzameling met de presentatievorm
in overeenstemming moet zijn, wil de methode
zinvol zijn. Als dat niet zo is kan men zich beter
tot het conventionele middel, de kaart, beper
ken.
GROOTSCHALIGE TECHNISCHE KAARTEN
Afhankelijk van het doel waarvoor we de om
schrijving of de plaatsaanduiding nodig heb
ben, zijn als we alleen over kaarten spreken al
tal van mogelijkheden denkbaar. Afgezien van
wereldwijde of zelfs nationale planning, die
uiteraard plaats vindt op zeer kleine schalen,
wordt voor de bestudering van regionale en
plaatselijke problemen, voor plannen en voor
uitvoering en beheer van technische en plano
logische aard grootschalig kaartmateriaal ge
wenst. Daarbij zijn uit allerlei oogpunten tal
van variaties in de uitvoering mogelijk. Schaal,
vorm, inhoud, voorstellingswijze, symbolen,
betrouwbaarheid en nauwkeurigheid zijn enige
van de facetten die iedere kaartvervaardiger,
maar meer nog iedere kaartgebruiker in zijn
overwegingen betrekt vóór hij zich de kaart
verschaft.
UIT BESTAAND KAARTMATERIAAL
Zolang er geen kaart of kaartserie bestaat die in
een bepaalde behoefte voorziet, zal de gebrui
ker naar middelen zoeken om tot het gewenste
produkt te komen. Vaak door bestaand kaart
materiaal, dat voor een ander doel is ver
vaardigd, te wijzigen van vorm, schaal, inhoud
enz. Dit voert meestal tot teleurstellende resul
taten omdat a. zoals gezegd het kaartmateriaal
met een ander doel, dus met andere inzichten,
is vervaardigd, b. de mogelijkheid of capaciteit
ontbreekt om te controleren of de betrouw
baarheid, volledigheid, kwaliteit enz. aan de
voor het nieuwe doel gestelde normen voldoen
en c. dit eveneens geldt voor de wijzigingen
van schaal, inhoud, aansluiting van bladen en
invoeging of bijwerking van gegevens,
ledereen kent het gebruik dat op deze wijze van
de kadastrale kaart is gemaakt. Een kaart die
voor fiscaal en later voor juridisch-administra-
tief gebruik is vervaardigd, die in vele gebieden
uit de vorige eeuw stamt en, zelfs daar waar
hermetingen hebben plaatsgevonden, voor
technisch gebruik en ten aanzien van de af
beelding van de topografie verre van volmaakt
is.
EIGEN METING
Een ander middel om in eigen kaartbehoefte te
voorzien is het laten vervaardigen van nieuwe
kaarten door eigen gespecialiseerde afdelingen
of door uitbesteding aan particuliere bedrijven.
Een methode die, zoals de historie heeft
bewezen, om zijn hoge kosten alleen haalbaar
is voor grote beheerseenheden (Rijkswater
staat, Provinciale Waterstaten, grote gemeen
ten), waarbinnen vaak meerdere tot die be-
heerseenheid behorende diensten van de kaar
ten gebruik maken.
SAMENWERKING
Vanzelfsprekend dient zich dan een andere
mogelijkheid aan, namelijk om door overleg
tussen een zo groot mogelijk aantal gebrui
kers, gezamenlijk één goede kaart te maken of
te laten maken. Zoals gezegd "vanzelfspre
kend", uit het oogpunt van de kosten die
gezamenlijk kunnen worden gedragen. Maar
daarmee is het grootste voordeel nog niet
genoemd, namelijk de uitermate grote winst
die de communicatie heeft door het gebruik
van dezelfde kaart doorvelen, zo mogelijk allen
die in een bepaald gebied technische of
administratieve handelingen verrichten met
betrekking tot de grond en alles wat er op en er
in aanwezig is, of die plannen daartoe ont
wikkelen.
WAAROM NU PAS
Men kan zich afvragen waarom het zo lang
geduurd heeft voordat er een goede vorm van
samenwerking op dit gebied van de grond is
gekomen. Erzijn wel pogingen geweest en hier
en daar is men er ook gedeeltelijk in geslaagd,
maar verschillende oorzaken hebben altijd
belemmerend gewerkt en het zou niet realis
tisch zijn te ontkennen dat dit vaak nog zo is.
Enkele oorzaken wil ik noemen zonder de pre
tentie te hebben dat het de belangrijkste zijn.
De technische kaart is door de aard van het
gebruik altijd middel en nooit doel geweest.
128
