Dosisberekeningen bij radiotherapie
Fotogrammetrische toepassingen (3)
goede verzameling van deze oude instrumenten
bezit. In het boekje van P. H. van Cittert
„Astrolabes" met 13 figuren en 16 platen vindt
men veel bijzonderheden.
Figuur 7. Als tegenhanger, hoewel niet geheel
aansluitend aan ons onderwerp, volgt hier nog
de tekening van een houtsnede van Sebastiaan
Brandt uit ,,The strip of Fooles", 1570. Aan het
boekje „Over Cartografie" van Michels en
Brummer, Uitgeverij van Lindonk, Amsterdam
1971, ontleen ik enkele zinnen uit het bijbe
horende gedicht in middeleeuws fractura
Yet such fooles take pleasure and solace,
The length and breadth of the world to measure,
in bayne busynes taking great charge and cure
(en verder)thus all the world wide,
By these fools is meated by geometry,
Yet knowe they scant their owne unwise body
(volgens Michels)Toch gaat bij zulke
zotten het bloed wel sneller stromen
van vreugde, moeizaam metend lengt' en
breedt' der aarde
en hechten aan dit streven de allergrootste
waarde
(en verder)Den gansen, schonen vloer
der aarde zijn die zotten geometrisch aan 't
bevlezen
zonder-let wel'-met't eigen onwijs lijf bekend te
wezen
Van het gereedschap is hier alleen de passer ge
bleven, die op een schetsmatige globe is gezet.
Van zulke tegenstanders had de kartografie ge
lukkig echter weinig last!
Inleiding
De radiotherapie omvat de behandeling van
kwaadaardige gezwellen met hoog energetische
straling (fotonen, elektronen, neutronen, pio-
nen etc.). Voor behandeling van het cervix
carcinoom (kanker aan de baarmoedermond)
wordt vaak gebruik gemaakt van radiotherapie
met fotonen afkomstig uit, in de cervix aange
brachte, radioactieve bronnen. Een mogelijke
complicatie bij deze behandeling vormt het feit
dat het rectum sigmoidei (het gedeelte van het
darmstelsel vlak bij de baarmoeder gelegen) een
te hoge stralingsdosis kan krijgen waardoor een
zgn. fistulum (gat) in de wand van het rectum
sigmoidei kan optreden.
Het is nu mogelijk gebleken om, na contraste
ring van de wand van het rectum sigmoidei,
m.b.v. de stereo röntgen-fotogrammetrie pun
ten in de wand van het rectum sigmoidei te
lokaliseren, naast de lokalisatie van de radio
actieve bronnen zelf.
Op grond van deze metingen kunnen stralings-
doses in punten van de wand berekend worden
en de stand of de applicatietijd van de radio
actieve bronnen eventueel nog aangepast wor
den.
Röntgen opname-apparatuur
De opname-apparatuur is in het Rotterdamsch
Radio Therapeutisch Instituut (RRTI) vervaar
digd en bestaat uit (fig. 1
160
twee röntgenbuizen (één voorzien van een
instelbaar diafragma en er tegenover een
beeldversterker voor het positioneren van de
patiënt en andere toepassingen) met een
basis van 189 mm;
een filmcassette-wisselaar die pneumatisch
drie cassettes kan wisselen. Op de foto
staan twee loden deksels, die de niet te „be
lichten" foto's moeten afschermen, in ge
opende positie. De focus-film afstand be
draagt 1145 mm;
een paspunten systeem. De afbeelding van
een stelsel loden kogeltjes op de röntgen
foto's wordt gebruikt om de foto's te posi
tioneren op de stereo röntgenfoto-compara-
tor.
Fig. 1. Röntgen opname-apparatuur.
