Twee topografische kaart-
soorten naast elkaar. Waarom
Verschillen tussen de topografische kaart in stereogra-
fische projectie. Civiele uitgave en UTM-uitgave op schaal
1 50.000.
door ing. J. Wiggelinkhuizen, technisch hoofdambtenaar bij de
Topografische Dienst.
Inleiding
Hoewel het opschrift van dit artikel het tegen
deel doet vermoeden, wil ik beginnen met de
overeenkomsten. Voor beide kaarten geldt na
melijk, dat we in een rechthoekig kader van
40 x 50 cm2 hetzelfde stuk land van 20 x 25 km2
afbeelden en wel op dezelfde manier. Tussen
beide kaarten bestaat dus geen projectieverschil
en de kaartinhoud is volkomen identiek.
De verschillen bestaan alleen uit
a. verschillende ruitennetten;
b. het hieruit voortvloeiende verschil tussen het
kaartnoorden netnoorden) en het mag
netisch noorden;
c. de verschillende geografische waarden van
de bladhoekpunten en daarmee dus ook de
verschillende geografische indelingen van
het kader en de verschillende plaats van de
snijdingen van parallellen en meridianen. Dit
komt omdat de meridianen en parallellen op
beide kaarten niet op dezelfde plaats liggen.
Het hoe en waarom van het naast elkaar
bestaan van deze twee kaartsoorten
Om bij het laatste te beginnen kunnen we voor
wat betreft de Civiele uitgave kort zijn. Deze
kaart is namelijk geheel gebaseerd op het hier te
lande gebruikte systeem van de Rijksdriehoeks
meting, met alle voordelen van dien.
Zodra we echter buiten het door Nederland ge-
kaarteerde gebied komen, zien we dat andere
landen andere projectiesystemen gebruiken en
daarmee ook andere ruitennetten, die geen aan
wijsbaar verband hebben met de kaarten van de
buurlanden. Het is begrijpelijk dat dit in interna
tionaal verband grote moeilijkheden geeft. Een
groot deel van deze bezwaren is opgelost door
dat veel kaarten ook als UTM-kaart of alleen als
UTM-kaart worden uitgegeven.
Het UTM-systeem is namelijk zodanig opgezet,
dat het, met uitzondering van de poolkappen,
nagenoeg de gehele aarde omvat.
Dit wordt voorgesteld door de letter U van Uni
versele. De letter T staat voor Transversale, wat
alles te maken heeft met de letter M van Merca
tor projectie. De gebruikte projectiecilinder, die
bij de normale Mercator projectie aan de eve
naar raakt, is nu namelijk 90° gedraaid. Dit zo
danig dat de cilinder de aarde volgens een meri
diaan zou raken, ware het niet dat de projectie
cilinder een snijcilinder is. Deze meridiaan, die
de Centrale Meridiaan (CM) genoemd wordt,
loopt dus evenwijdig aan de cilinder. (Zie fig. 1).
Aan beide zijden van de centrale meridiaan
wordt een strook van 3 geografische lengtegra
den afgebeeld; dit wordt een zone genoemd.
Een zone is dus een gebied dat begrensd wordt
door twee meridianen met een lengteverschil
NP
centrale
meridiaan
3°OL
cilinder
'78 1
ZP
Fig. 1. Stand van de projectiecilinder bij zone 31.
187
