Nu kan dus ieder punt op aarde met behulp van
een bladwijzer gedefinieerd worden, door ach
ter elkaar te plaatsen:
de zone-aanduiding (met 1 of 2 cijfers);
het gedeelte van die zone (met 1 letter);
het 100.000 m vierkant in die zone (met 2
letters);
de kilometer waarde van de ruitlijn links van
het betreffende punt (met 2 cijfers);
de geschatte afstand van die ruitlijn tot het
punt in honderden meters (met 1 cijfer);
de kilometerwaarde van de ruitlijn onder het
punt (met 2 cijfers);
de geschatte afstand van die ruitlijn tot het
punt in honderden meters (met 1 cijfer).
Op de UTM-kaarten staat een voorbeeld van de
hier beschreven werkwijze. (Zie fig. 3 a en b).
De manier van vervaardigen van beide
kaarten
Vervaardiging van de topografische kaart alge
meen
De topografische kaarten van het Nederlandse
gebied worden langs fotogrammetrische weg
vervaardigd. Uitgaande van luchtfoto's 1
18.000 die van ongeveer 3800 m hoogte worden
gemaakt, wordt een basiskaart op schaal
1 12.500 gemaakt.
Deze basiskaart bestaat uit een graveerfolie met
daarop een diazolaag, waarop ontschrankte
luchtfoto's van het betreffende gebied van 10 x
6,25 km2 afgebeeld worden.
Na graveren van het RD-ruitennet en een aantal
vaste punten met een bepaald symbool, zoals
bijv. kerktorens waarvan de ligging in RD-coör-
dinaten bekend is, wordt het fotobeeld gegra
veerd. Hier vindt dus de omzetting van foto
beeld naar lijnenbeeld plaats.
Hoewel dit in één zinnetje gezegd is zal het de
lezer duidelijk zijn, dat de hieruit voortvloeiende
hoeveelheid werk aanzienlijk is. Dit geldt na
tuurlijk ook voor het graveren van de kaart op
schaal 1 25.000 en die op schaal 1 50.000.
De basiskaart 1 12.500 wordt vergroot naar
1 10.000 en aangevuld met enige beschrijving
van plaatsnamen en coördinatenwaarden. Daar
na wordt hij, voorzien van de bijbehorende le
genda, uitgegeven als grijsdruk. De basiskaart
wordt ook verkleind naar 1 25.000.
Twee verkleiningen dienen als meetkundige ba
sis om één kaart 1 25.000 uit samen te stellen.
Deze kaart bestaat thans alleen in Civiele uit
gave, dus in stereografische projectie met RD-
ruitennet. Hij wordt als grijsdruk en als chromo
uitgegeven.
De kans is echter aanwezig, dat in de toekomst
streepjes tegen het binnenkader gezet worden,
die corresponderen met het UTM-ruitennet en
die ook van becijfering volgens het UTM-systeem
voorzien worden. Dit geeft de kaartgebruiker de
mogelijkheid zelf het UTM-ruitennet op de kaart
te tekenen, door de streepjes met elkaar te ver
binden.
Een afdruk op betekenbare film van twee naar
1 25.000 verkleinde basiskaarten wordt, nadat
hij gegeneraliseerd is (d.i. bijvoorbeeld het ver
breden van wegen en dergelijke), verkleind naar
1 50.000.
Door vier van deze verkleiningen samen te voe
gen, ontstaat de kaartinhoud, die voor beide
kaartsoorten op schaal 1 50.000 gebruikt
wordt. Op de UTM-uitgave die door zijn univer
sele opzet het meest geschikt is als militaire
kaart en ook als zodanig gebruikt wordt, staat
dus niets meer of minder afgebeeld dan op de
Civiele kaart.
F.en afdruk op maatvaste film van een montage
van de desbetreffende vier verkleiningen wordt
hetAlgemeen negatief" genoemd.
De kaart 150.000 Civiele uitgave
Op een afdruk van het Algemeen negatief op
graveerfolie, wordt het dubbele binnenkader
om het kaartbeeld gegraveerd. De snijpunten
van parallellen en meridianen om de 5' op de el
lipsoïde van Bessel (1842) worden met behulp
van de formules uit de HTW naar RD-coördina-
ten omgerekend en uitgezet met een rechthoe
kige coördinatograaf. Tevens worden de snij
dingen van de parallellen en de meridianen met
de kaders berekend en uitgezet, zodat het dub
bele binnenkader in stukken van 1' verdeeld
wordt. Om deze verdeling goed op te laten val
len, worden die stukken binnenkader om de 1'
in lengterichting in tweeën gedeeld. (Het bo
venstaande geldt niet alleen voor de geogra
fische verdeling op de ellipsoïde van Bessel,
maar ook voor de geografische verdeling op de
Internationale ellipsoïde. Hierop wordt bij het
bespreken van de kaart 1 50.000 UTM-uitgave
nader ingegaan). Hierna wordt het lijnenbeeld
gegraveerd. Deze gravure (zie fig. 4a) is nega
tief A
Op een aparte graveerfolie wordt een rechthoe
kig 2 cm ruitennet van 40 x 50 cm2 gegraveerd.
Dit is negatief B (zie fig. 4b).
Negatief C (zie fig. 4c) bevat de volgende infor
matie
1. de coördinaten van de ruitlijnen in het nieu
we RD-stelsel (in km's);
2. langs het binnenkader de geografische waar
den om de 5';
3. de met behulp van de formules uit de HTW
te berekenen geografische waarden (in
0,01") en de RD-waarden van de hoekpun-
189
