Fig. 1. De CalComp 1136 drumplotter van de Dienst Infor
matieverwerking.
hebben de geproduceerde lijnen vaak een wat
hakkelig aanzien. Drurnplotters zijn in verschil
lende breedten leverbaar. De Dienst Informatie
Verwerking heeft een CalComp 1136 met een
papierbreedte van 83 cm (fig. 1). De aandrijving
geschiedt met stappenmotoren van 800 stappen
per centimeter.
Voor het betere werk, zoals bijvoorbeeld in de
kartografie geëist wordt, is men aangewezen op
de vlakke tekentafels (flat-bed plotters). Een
opvallend voorbeeld hiervan is de XYNETICS-
tekenautomaat, waarbij de tekenkop niet door
tandwielen en draadstangen wordt bewogen,
maar op een luchtkussen in magnetische velden
door een lineair-motor, met een snelheid van
één meter per seconde. Hiermee wordt een
nauwkeurigheid van 0.1 mm verkregen. Het
tekenoppervlak is bij het grootste model maar
liefst 180 x 360 cm.
Voor de Rijkswaterstaat is bij de Meetkundige
Dienst een CalComp 745 vlakke-tafeltekenauto-
maat aanwezig (fig. 2). Deze heeft een teken-
Fig. 2. Bij de Meetkundige Dienst staat een CalComp 745
vlakke-tafeltekenautomaat opgesteld.
oppervlak van 120 x 150 cm, het tekenen gaat
met 10.000 stappen per inch (fig. 3).
Een belangrijk onderdeel van iedere tekenauto
maat is de tekenkop. Meestal is hierin plaats
voor meer pennen, bijvoorbeeld vier, waaruit
programmatisch gekozen kan worden (lijndik
ten, kleuren). Ook kunnen hierin graveerstiften-
of beitels gemonteerd worden. Voor lijndikten
boven 0.1 mm moet een graveerbeitel tangen-
tieel bestuurd worden: hij wordt automatisch
steeds in de tekenrichting gedraaid, waardoor
een regelmatige lijn wordt verkregen.
Tenslotte kan de tekenkop uitgevoerd zijn als
lichtkop. Het is beslist niet zo, dat hiermee
alleen in volslagen duisternis gewerkt kan
worden. Er zijn lichtgevoelige tekenmaterialen
die gedempt daglicht kunnen verdragen. Vaak
worden tegenwoordig de grotere tekeninstalla
ties uitgerust met een minicomputer als
stuureenheid. Zo'n computer kan dan natuurlijk
ook nog voor andere doeleinden gebruikt wor
den. Om een indicatie te geven van de prijs van
een dergelijke installatie: een vlakke tekentafel
van 110 x 160 cm, bestuurd door een 8-k com
puter, met nog wat randapparaten en program
matuur kost f 250.000,
Op deze plaats mag dan ook nog wel genoemd
worden het gebruik van de snelle regeldrukker
als plotter. Door aan symbolen een bepaalde
betekenis toe te kennen, of door het creëren
van grijstinten door symbolen over elkaar af te
drukken zijn bijv. acceptabele thematische kaar
ten te produceren (fig. 4). Zeker met de nieuw
ste thermische printers, die zeer snel zijn, en
een oplossend vermogen hebben van 300 stip
jes per inch.
Displays
Typisch on-line, zij het dan dikwijls als terminal
op afstand. De als CRT (kathodestraalbuis) uit
gevoerde modellen zijn betrekkelijk goedkoop
(f8000, omdat ze een bijprodukt van de gro
te TV-markt zijn. De nieuwste uitvoeringen heb
ben een beeld met 1000 lijnen en kunnen zelfs
een kleurenbeeld produceren. Hoewel een
refresh display voor interactief gebruik het
meest aantrekkelijk is, krijgt men daarbij al snel
te maken met het zogenaamde flicker-effect:
het aanvoeren van alle benodigde data gaat niet
snel genoeg om continu een rustig beeld op het
scherm te houden. Ze zijn eigenlijk alleen bruik
baar als ze lokaal bestuurd worden of als de af
te beelden informatie niet al te omvangrijk is.
Ook hier voeren we een buitenbeentje voor het
voetlicht: de Laser Display (fig. 5). Deze kan als
storage display, maar ook als refresh display
werken. Met een snelheid van vijf meter per
seconde schrijft de laserstraal het semi-perma-
257
