landmeetkundige
gemeente
spi j kenisse
V
zijn uitgevonden dan het pentagoonprisma en
het driezijdig prisma van Bauernfeind. Opval
lend is dat een eenvoudige hoekspiegel in de
verzameling ontbreekt, wel is er een hoekspie-
gelcombinatie. Mocht er ergens in een vergeten
hoek nog een dergelijk instrumentje liggen, dan
houden wij ons aanbevolen en zullen het in
dank aan onze verzameling toevoegen.
In de nu geopende tentoonstellingsruimte staan
niet alleen oude instrumenten opgesteld. Er is
ook aandacht besteed aan andere historische
bezienswaardigheden. Zo zijn er enige oude
boeken over de landmeetkunde te zien, waar
onder die van Sems en Dou, van Nispen en van
Kerkwijk. Een heel bijzonder boek is Geometria
van Baggerman, een geheel met de hand ge
schreven en getekend boek uit 1791Verder zijn
er beschrijvingen van uitvindingen, die in vorige
eeuwen zijn gedaan. Hierbij is een beschrijving
van een automatisch waterpasinstrument van
omstreeks 1680!
Zoals hiervoor reeds is vermeld bestaat de ver
zameling voornamelijk uit instrumenten, die
vroeger bij het onderwijs in Delft zijn gebruikt,
terwijl daarnaast een deel afkomstig is van de
Rijkscommissie. Dit verklaart waarom de meeste
objecten vervaardigd zijn in de periode na 1800.
Er zijn echter ook enige instrumenten uit de 17e
en 18e eeuw. Hoe deze in de collectie terecht
zijn gekomen is niet duidelijk, slechts in enkele
gevallen is bekend dat zij geschonken zijn.
Onder deze oudere instrumenten zijn onder
meer twee Hollandse cirkels, een landmetersuit
rusting van omstreeks 1750, een zakzonnewijzer
en een Chinees kompas.
Wanneer men het instrumentarium van de land
meter in het verleden bestudeert, b.v. uit oude
boeken, dan ziet men dat er gedurende twee
eeuwen (1600-1800) nauwelijks vooruitgang te
constateren is in het instrumentarium. Dit be
staat uit een volle cirkel (Hollandse cirkel) of
halve cirkel, een eenvoudig planchet, meetket-
ting, meetstokken en jalons.
Omstreeks 1800 begint een duidelijke verbete
ring. Nieuwe instrumenten worden ontwikkeld,
voornamelijk omdat de richtkijker algemeen in
gebruik begint te komen, de verdeelmachines
voor de randverdelingen steeds beter worden,
doos- en buisniveaus worden toegepast en af-
leesmicroscopen gebruikt gaan worden. Het
streven naar een hogere mechanische perfectie
en nauwkeurigheid gaat gepaard met een dui
delijke teruggang van het versieringselement,
de instrumenten worden „zakelijker". Deze
ontwikkeling is duidelijk te volgen bij de geëxpo
seerde instrumenten en dèt maakt deze verza
meling historisch gezien zo interessant en waar
devol.
Het was de bedoeling van dit artikel vooral bin
nen de geodetische wereld meer bekendheid te
geven aan deze historische instrumentenverza
meling, hopelijk is dat gelukt. Belangstellenden
kunnen het museum altijd bezoeken gedurende
de normale werktijden. Wilt u echter toelichting
hebben, dan gelieve u van te voren contact op
te nemen met de afdeling of met de schrijver.
Foto's: A. B. Smits.
Bij de Landmeetkundige Afdeling van de
Dienst Gemeentewerken kan worden geplaatst
een
die zal worden belast met het verrichten van in
hoofdzaak landmeetkundig reken- en teken
werk ten behoeve van de bestemmings
plannen.
Funktie-eisen:
een landmeetkundige opleiding op middel
baar of hoger niveau.
Ruime ervaring, bij voorkeur in gemeentelijke
dienst, is gewenst.
Het salaris, afhankelijk van leeftijd, opleiding
en ervaring, bedraagt maximaal f 3.428,— per
maand.
De bij de overheid gebruikelijke rechtspositie
regelingen zijn van toepassing.
Nadere inlichtingen omtrent de funktie kunnen
worden verkregen bij de heer J. Vis, hoofd van
de Landmeetkundige Afdeling, telefoon 01880-
12000, toestel 435.
Belangstellenden wordt verzocht binnen 14
dagen na verschijning van dit blad hun sollicita
tiebrieven te richten aan Burgemeester en
Wethouders van Spijkenisse, Kon. Juliana-
plein 1, 3201 CH Spijkenisse, onder vermelding
V van vacaturenummer 756.
12
